ارمنی، تاریخ کلیسای
اَرمنی، تاریخ کلیسای
(یا: تاریخ کلیسای گریگوری) آبکار حاکم اَرمینیۀ باستان از حضرت عیسی (ع) دعوت کرد به آن‌جا سفر کند؛ آن حضرت پاسخ داد که یکی از حَواریون خود را خواهد فرستاد. تاتووس (طاطاووس) یکی از حَواریون به شهر یدسیا رفت و به تبلیغ پرداخت؛ او آبکار و تمامی مردم شهر را تعمید داد. پس از مرگ آبکار، خواهرزاده‌اش سیناتروک به حکومت رسید. پس از چندی سیناتروک به مخالفت با مسیحیان پرداخت و در نهایت، تاتووس به دستور وی کشته شد. در نیمۀ دوم قرن ۳م کودکی به نام گریگور، از خانوادۀ اَشکانی اَرمینیۀ باستان، که محکوم به مرگ شده بودند، از مرگ جان سالم به‌در برد. کودک در میان مسیحیان بزرگ شد و بعدها در سلک کشیشان درآمد. تیرداد پادشاه اَشکانی اَرمینیۀ باستان که در ۲۸۷م از روم بازمی‌گشت، گریگور را به‌عنوان منشی خود برگزید. تیرداد او را به ترک مسیحیت فراخواند؛ اما گریگور نپذیرفت. تیرداد فرمان داد گریگور را در سیاهچالی زندانی کردند. گریگور چهارده سال در سیاهچال به سر برد؛ تا آن‌که تیرداد بیمار گردید. به توصیه و اصرار خواهر تیرداد، گریگور را از زندان آزاد کردند و او تیرداد را مداوا کرد. تیرداد پس از بهبودی به مسیحیت گروید و به حمایت از گریگور برخاست و دین مسیح را در ۳۰۱م دین رسمی اَرمَنیان اعلام کرد. ارمنیان اولین ملت مسیحی جهان‌اند. ارمنیان، اوچمیادزین یا اوچ موعظین در نزدیکی ایروان را به‌عنوان مرکز تقلید برگزیدند و از آن پس از جاثلیق یا کاتولیکوس مقیم اوچمیادزین پیروی می‌کنند.