لیسنکو، تروفیم (۱۸۹۸ـ۱۹۷۶)
لیسِنکو، تروفیم (۱۸۹۸ـ۱۹۷۶)(Lysenko, Trofim)
زیست‌شناس اهل شوروی. به وراثت صفات اکتسابی[۱] اعتقاد داشت و از موقعیت خویش در روزگار استالین برای ردکردن رسمی نظریۀ گرگور مندل در وراثت استفاده کرد. پس از سقوط نیکیتا خروشچف در ۱۹۶۴، از پُست خویش کنار گذارده شد. لیسنکو در مقام رهبر علمی شوروی، از دیدگاه‌های مکانیستی دربارۀ وراثت و گونه‌زایی دفاع می‌کرد. او محیط مناسبی برای گسترش حقایق و نظریه‌های ثابت نشده، مانند نظریه مادۀ «زنده» غیریاخته‌ای و تراریختی (ترانسفورماسیون[۲]) ویروس‌ها به باکتری‌ها، را پدید آورد و درنتیجۀ دیدگاه‌ها و نفوذ او پژوهش در قلمروهای متعدد زیست‌شناسی از پیشرفت بازماند. لیسنکو در کارلووکا[۳]ی اوکراین روسیه زاده شد و در دانشکدۀ باغبانی اومان[۴] و انستیتوی کشاورزی کیِف[۵] تحصیل کرد. از ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۸، صاحب مقام‌های ارشدی در انستیتوی انتخاب و ژنتیک اودِسا[۶] در اوکراین[۷] بود و در ۱۹۴۰، گردانندۀ انستیتوی ژنتیک آکادمی علوم شوروی[۸] شد. در ۱۹۶۵ از مقام خود کنار گذاشته شد و همۀ قدرت و اختیارش پس گرفته شد. با حمایت از «بهاره‌سازی[۹]» (شیوه‌ای از رویاندن سریع دانه‌ها در بهار)، لیسنکو رشد فزاینده‌ای در بازده محصول یافت و این دستاورد اساس پشتیبانی سیاسی از او بود. به موازات افزایش نفوذش، چشم‌انداز تئوری‌های خویش را توسعه داد و از این نفوذ برای کنارگذاشتن همۀ مخالفانش استفاده کرد.