جبل طارق، تنگه
جَبَل طارِق، تَنْگه (Gibraltar, Strait of)
تنگۀ آبی بر دهانۀ اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه، میان دو قارۀ افریقا و اروپا. بر سواحل کشورهای اسپانیا و مغرب[۱] و همچنین شهر جبل طارق، مستعمرۀ کشور بریتانیا، واقع است. دماغه‌های ترافالگار[۲] و اسپارتل در شمال و جنوب انتهای غربی آن و شهرهای جبل طارق و سئوتا (سبته)[۳] در شمال و جنوب انتهای شرقی آن قرار دارد. طول این گذرگاه ۳۶ کیلومتر و عرض آن در باریک‌ترین قسمت در حدود هشت و در پهن‌ترین نقطه نزدیک به ۲۳ کیلومتر است. صخرۀ جبل طارق در انتهای جنوبی اسپانیا و شهر سئوتا برابر ستون‌های افسانه‌ای هرکول قرار دارند. صخرۀ جبل طارق از طارق بن زیاد، سردار فاتح عرب، نام گرفته است. این تنگه در ۷۰۹ق/۱۳۰۹م، به تصرف فردیناند چهارم، پادشاه کاستیل، درآمد و در ۷۳۳ق/۱۳۳۳م سپاهیان ابوالحسن علی بن عثمان دوم مدینی آن را اشغال کردند. هانری چهارم، پادشاه کاستیل، در ۸۶۶ق/۱۴۶۲م آن را تصرف کرد. خیرالدین بارباروسا، معروف به ریش قرمز، دریانورد مشهور ترک و بیگلربیگی الجزایر، در ۹۴۷ق/۱۵۴۰م آن را غارت کرد. در ۱۰۱۹ق/۱۶۱۰م بندرگاه اصلی برای اخراج مسلمانان اسپانیایی شد و در جنگ جانشینی اسپانیا (۱۱۱۶ق/۱۷۰۴) به‌دست انگلیسی‌ها افتاد و هنوز مستعمرۀ آن کشور است. کشور اسپانیا نیز مدعی مالکیت بر این تنگه است.