جزیی
جُزئی
(دربرابر کلی) اصطلاحی در منطق، هم در حوزۀ تصور و هم در حوزۀ تصدیق. ۱. جزئی در حوزۀ تصورات، مفهومی است دارای یک یا چند مصداقِ محدود، مثل سقراط و «این چند تن انسان». جزئی از این دیدگاه بر دو قسم است: الف. حقیقی، که مفهومی است دارای یک مصداق، مثل سقراط؛ ب. اضافی (نسبی)، که مفهومی است کلی که نسبت به کلیِ گسترده‌تر و شامل‌تر از خود، جزئی به‌شمار می‌آید و جزئی اضافی یا نسبی نامیده می‌شود، مثل «انسان» نسبت به «حیوان»؛ ۲. جزئی در حوزۀ تصدیقات، بر صفت قضیه‌هایی اطلاق می‌شود که در آن‌ها بر برخی از افراد موضوع حکم شود . این گونه قضیه‌ها با سور جزئی (مانند بعضی و برخی) مشخص می‌شوند و با توجه به کیفیت (سلب و ایجاب) بر دو گونه‌اند: الف. سالبۀ جزئیه، مثل «بعضی انسان‌ها نویسنده نیستند»؛ ب. موجبۀ جزئیۀ مثل «بعضی انسان‌ها نویسنده هستند».