جنگ های اعراب و اسراییل
جنگ‌های اَعراب و اِسرائیل
مجموعه جنگ‌ها و زدوخوردهای میان اسرائیل (رژیم اشغالگر قدس) و کشورهای عرب در خاورمیانه از زمان تأسیس این رژیم در مه ۱۹۴۸. این جنگ‌ها عبارت‌اند از جنگ ۱۹۴۸ـ۱۹۴۹، جنگ سوئز[۱] بین اسرائیل و مصر ۱۹۵۶، جنگ شش‌روزۀ[۲] ۱۹۶۷، که اسرائیل بقیه سرزمین فلسطین را که تحت حاکمیت اردن بود و بخش‌هایی از خاک سوریه و سینای مصر را اشغال کرد، جنگ اکتبر[۳] ۱۹۷۳ و جنگ ۱۹۸۲ـ۱۹۸۵ و جنگ ۲۰۰۶ میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان. در فاصلۀ بین این جنگ‌ها تنش در منطقه در سطح بالایی قرار داشت و به زدوخوردهای منطقه‌ای و اشغال عملیات تروریستی از طرف اسرائیل و مقاومت و عملیات استشهادی از سوی فلسطینیان انجامید. نخستین جنگ اعراب و اسرائیل (از ۱۵ مه ۱۹۴۸ تا ۲۴ مارس ۱۹۴۹). در چهاردهم مه ۱۹۴۸ که تأسیس دولت اسرائیل در سرزمین فلسطین اعلام شد، نیروهای مشترک اعراب برای مقابله با این توطئه تاریخی به فلسطین اشغالی حمله کردند و جنگی تمام‌عیار آغاز شد ولی به‌دلیل حمایت‌های همه‌جانبۀ کشورهای غربی از رژیم اشغالگر قدس سرانجام با پیروزی این رژیم و آتش‌بس‌های موقت پایان یافت. اسرائیل بخش غربی بیت‌المقدس (اورشلیم)، جلیل[۴] و صحرای نَقَب[۵] را اشغال و ۷۵ درصد از خاک فلسطین تحت قیمومیت انگلستان را به قلمرو خود منضم کرد. درنتیجه، کشورهای عرب اسرائیل را تحریم اقتصادی کردند. در ۱۹۵۵ اسرائیل به پادگان نظامی مصر در نوار غزه[۶] حمله کرد. جنگ سبب شد که سیل پناهندگان عرب از اسرائیل و مناطق جنگ‌زده بگریزند. دومین جنگ اعراب و اسرائیل (۲۹ اکتبر ـ چهارم نوامبر ۱۹۵۶). پس از آن‌که مصر کنترل کانال سوئز[۷] را در اختیار گرفت و تنگۀ تیران[۸] را مسدود کرد، بحران سوئز[۹] آغاز شد. اسرائیل با پشتیبانی انگلستان و فرانسه به مصر حمله، و شبه‌جزیرۀ سینا[۱۰] و نوار غزه را اشغال کرد. پس از ورود نیروهای سازمان ملل متحد[۱۱] (۱۹۵۷)، سرانجام اسرائیل نیروهایش را عقب کشید. سومین جنگ اعراب و اسرائیل مشهور به جنگ شش‌روزه (از پنجم تا دهم ژوئن ۱۹۶۷). در رویدادهایی که به جنگ ۱۹۶۷ انجامید، مصر، که در آن زمان جمهوری متحد عربی نام داشت، تنگۀ تیران را مسدود و نیروهای خود را وارد شبه‌جزیرۀ سینا کرد. جنگ در پنجم ژوئن ۱۹۶۷ در سه جبهه آغاز شد، اما نیروهای مسلح اسرائیل که توسط ارتش‌های کشورهای غربی به‌شدت تقویت و تجهیز شده بود ظرف شش‌روز به پیروزی‌هایی دست یافتند؛ و بلندی‌های جولان[۱۲] را از سوریه، نیمۀ شرقی بیت‌المقدس و کرانۀ باختری[۱۳] را از اردن گرفتند و در جنوب، نوار غزه و شبه‌جزیرۀ سینا تا کانال سوئز را اشغال کردند. گرچه سرزمین‌های اشغالی، احساس امنیت اسرائیل را به‌شدت تقویت کرده بود، این پیروزی فقط صلحی محدود به‌دنبال آورد. چهارمین جنگ اعراب و اسرائیل، معروف به جنگ اکتبر یا جنگ یوم کیپور[۱۴] (ششم تا ۲۴ اکتبر ۱۹۷۳). این جنگ را به این دلیل به این نام می‌خواندند که نیروهای اسرائیلی در روز آمرزش گناهان[۱۵] (یوم کیپور) که از ایام تعطیلی مذهبی یهودیان است غافلگیر شدند. کشورهای عرب به جبران شکست‌های خود از ۱۹۴۸ به بعد، تصمیم گرفتند جنگ را در روزی آغاز کنند که اسرائیلیان در موضعی آسیب‌پذیر قرار داشتند، زیرا در یوم کیپور سراسر کشور عملاً به‌مدت ۲۴ ساعت تعطیل بود. سربازان مصر با عبور از کانال سوئز جنگ را آغاز کردند و در مراحل نخست به پیروزی‌هایی دست یافتند، گرچه سوری‌ها در جبهۀ شمال سرزمین‌هایی را از دست دادند. این جنگ که ۱۹هزار نفر تلفات داشت، سبب تغییر بخشی از افکار عمومی جهان برضد اسرائیل شد و چهرۀ اسرائیل را بیش از پیش، به‌عنوان کشوری متجاوز به جهانیان معرفی کرد. پنجمین جنگ اعراب و اسرائیل (از ششم ژوئن ۱۹۸۲ تا فوریۀ ۱۹۸۵). حضور نیروهای مقاومت فلسطینی در لبنان، از ۱۹۷۸، به گسترش عملیات مقاومت برضد اشغالگران منجر شد و اسرائیل به تلافی، دست به حمله‌ای تمام‌عیار به لبنان زد. در ۱۴ ژوئن بیروت محاصره شد و افراد سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف)[۱۶] و نیروهای سوریه بیروت را (عمدتاً به مقصد سوریه) از ۲۱ تا ۳۱ اوت تخلیه کردند. سرانجام در‌پی عملیات متعدد مقاومت اسلامی لبنان (حزب‌الله) علیه نیروهای اشغالگر اسرائیل در فوریۀ ۱۹۸۵ اسرائیلی‌ها، بی‌آن‌که نفعی عایدشان شده باشد یا کاری از پیش برده باشند ناچار به‌صورت یک‌جانبه از لبنان عقب‌نشینی کردند. با وجود این، اسرائیل «منطقه‌ای امنیتی» را در جنوب لبنان حفظ کرد و ارتش مزدور جنوب لبنان[۱۷] به فرماندهی سعد حداد را به‌منزلۀ حایلی دربرابر حمله‌های فلسطینیان و نیروهای مقاومت حزب‌الله قرار داد.
رویدادهای دهۀ ۱۹۹۰. در ژوئیۀ ۱۹۹۳ به‌دنبال قتل هفت سرباز اسرائیلی در جنوب لبنان، توسط رزمندگان مقاومت اسلامی لبنان اسرائیل اقدام به حمله‌ای یک‌هفته‌ای به منطقۀ مزبور کرد. در اکتبر ۱۹۹۴ اسرائیل و اردن رسماً به «حالت جنگ» بین خود پایان دادند. در آوریل ۱۹۹۶ پس از آن که نیروهای مقاومت حزب‌الله از جنوب لبنان به شمال اسرائیل موشک‌هایی شلیک کردند، اسرائیل هفده روز به لبنان حمله کرد. در مه ۲۰۰۰ سربازان اسرائیلی پس از تشدید عملیات مقاومت اسلامی لبنان ناچار از جنوب لبنان عقب‌نشینی کردند و به‌جای آنان سربازان لبنانی و نیروهای سازمان ملل متحد مستقر شدند اما در مذاکرات با سوریه دربارۀ بلندی‌های جولان به توافق نرسیدند. در ۲۰۰۶ اسرائیل برای نابودی حزب‌الله به لبنان حمله کرد که به جنگی ۳۳ روزه انجامید. در این جنگ هرچند خرابی‌های زیادی در لبنان به‌بار آمد اما نیروهای حزب‌الله با موشک‌باران مناطق شمالی اسرائیل و مقاومت در برابر نیروهای مهاجم شکست تاریخی بزرگی را بر اسرائیل تحمیل کرد.