هاتون، جیمز (۱۷۲۶ـ۱۷۹۷)
هاتون، جِیمز (۱۷۲۶ـ۱۷۹۷)(Hutton, James)
زمین‌شناس اسکاتلندی. بنیادگذار علم زمین‌شناسی است و مفهوم اصل یکنواختی (یکنواخت‌گرایی)[۱] را عرضه کرد. در ۱۷۸۵، نظریۀ منشأ آذرین بسیاری از سنگ‌ها را پیش نهاد. در کتابش، نظریۀ زمین (۱۷۸۸)، مطرح کرد که زمین بی‌نهایت پیر است. اصل یکنواختی مبین این است که وقایع گذشته را می‌شود براساس فرآیندهای فعال فعلی تفسیر کرد. مثلاً، نوعی جریان رودخانه‌ای که امروز الگوی رسوب‌گذاری خاصی را در بستر ماسه‌ای ایجاد می‌کند، میلیون‌ها سال براساس الگویی مشابه عمل می‌کرده است که آثار آن در ماسه‌سنگ‌های قدیمی مشهود است. در ادینبورگ[۲] زاده شد و در این شهر و شهرهای پاریس و لیدن[۳] هلند درس خواند. در ۱۷۶۸، مقیم ادینبورگ شد و در اسکاتلند نقش مهمی در گسترش روشنگری ایفا کرد. در زمان حیاتش از نظریۀ اصل یکنواختی به‌شدت انتقاد شد و بیشتر منتقدان آن نیز اصول‌گرایان مذهبی بودند. بعدها چارلز لایل[۴]، دیگر زمین‌شناس اسکاتلندی، این اصل را به زبان ساده بیان کرد و هنوز نیز مبنای بسیاری از تفسیرهای زمین‌شناسی است.