صفی علی شاه، حسن (اصفهان ۱۲۵۱ ـ تهران ۱۳۱۶ ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از حسن صفی علی شاه)

صفی علی‌شاه، حسن (اصفهان ۱۲۵۱‌ـ تهران ۱۳۱۶‌ق)
عارف ایرانی و از مشایخ معروف صوفیه. صفی در خردسالی به‌همراه پدر به یزد رفت و مقدمات علوم را در همان‌جا فراگرفت. صحبت بسیاری از مشایخ را درک کرد، اما سرانجام در شیراز دست ارادت به حاج زین‌العابدین شیرازی از مشایخ سلسلۀ نعمت‌اللهیه با لقب طریقتی رحمت‌‌علی‌شاه داد و سال‌ها تحت نظر او به سلوک پرداخت. با او سفری نیز به کرمان داشت. صفی پس از فوت استادش، در ۱۲۸۱‌ق، در حالی‌ که ۳۰ سال بیشتر نداشت، عازم هندوستان شد و از آن‌جا به حجاز رفت و حج گزارد و دوباره به هند بازگشت. منظومۀ زبدةالاسرار را در هند سرود. بار دیگر به اصفهان بازگشت و آن‌گاه به زیارت بارگاه امام رضا ‌(ع) شتافت و پس از آن برای همیشه در تهران ساکن شد. خانقاهی که به امر او در این شهر سامان یافت و در همان خانقاه به‌خاک سپرده شد، هم‌اکنون نیز دایر است. صفی علی‌شاه، در میان صوفیان متأخّر ایران، درشمار فاضل‌ترین و تأثیرگذارترین آنان است. فرقۀ نعمت‌اللهیّه در زمان او به سه گرایش عمده تقسیم شد، چه او، و حاج محمدکاظم و حاج محمد، که عموی رحمت‌علی بود، هر سه ادعای خلافت شیخشان، رحمت‌علی‌شاه، را داشتند، و سرانجام صفی و حاج محمدکاظم، ملقب به سعادت‌علی‌شاه، دو تیرۀ نعمت‌اللهیّۀ صفی‌علی‌شاهی و نعمت‌اللهیۀ سلطان‌علی‌شاهی را بنیاد گذاشتند. از آثارش: بحرالحقایق؛ تفسیر منظوم قرآن کریم؛ عرفان‌الحق؛ میزان‌المعرفة؛ دیوان صفی علی‌شاه مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترجیعات و رباعیات همراه با مثنوی بحرالحقایق به‌چاپ رسیده است.