بتا ، ذره

بِتا ، ذَرّه (beta particle)
الکترون (يا گاهی پوزیترون) با سرعت زیاد، گسیل‌شده از هستۀ اتمی پرتوزا، وقتی خودبه‌خود متلاشی شود. ذرۀ بتا می‌تواند با سرعتی تا حدّ سرعت نور حرکت کند. این ذرات در هسته و ضمن نوعی تلاشیِ هسته‌ای، با نام واپاشی بتا، به‌وجود می‌آیند. طی این فرآیند، یک نوترون با گسیلِ‌ الکترون به یک پروتون تبدیل می‌شود و عدد اتمی یک واحد زیاد می‌شود، اما عدد جرمی ثابت می‌ماند. جرم ازدست رفته در این تحول به انرژی جنبشی ذره بتا تبدیل می‌شود. استرونسیم ـ ۹۰ (Sr۹۰) ازجمله موادی است که ذرات بتا گسیل می‌کنند. نفوذپذیری ذرات بتا از ذرات آلفا بیشتر، اما از تابش گاما کمتر است. این ذرات می‌توانند تا چند متر در هوا سیر کنند، اما در دو تا سه میلی‌متری آلومینیوم متوقف می‌شوند. این ذرات توان یونش کمتری از ذرات آلفا دارند. ذرات بتا به‌سبب جرم کمشان، مانند پرتوهای کاتدی، براثر میدان‌های مغناطیسی و الکتریکی به آسانی منحرف می‌شوند. واپاشی بتا ناشی از نیروهای ضعیف هسته‌ای است.

 

---