رنگ، روان شناسی

رَنگ، روان‌شناسی (The Psychology of Colour)

مطالعه در آثار روانی و احساسی رنگ‌ها. این که انسان بعضی رنگ‌ها را «گرم» و برخی دیگر را «سرد» شناخته است، از بار احساسی رنگ‌ها حکایت می‌کند. گفته می‌شود که رنگ‌های گرم (مانند زرد، قرمز، و نارنجی) هیجان‌انگیز و شادی‌بخش‌اند و رنگ‌های سرد (همچون سبز و آبی) احساس امنیت و آرامش می‌دهند؛ یا این‌که قهوه‌ای، سیاه، و خاکستری غم و افسردگی ایجاد می‌کنند. باید خاطرنشان ساخت که این برداشت روانی از رنگ‌ها ذهنی است و فقط نکاتی کلی دربارۀ اوصاف و کاربرد آن می‌توان گفت. نمادگرایی رنگ‌ها، جنبه‌های روانشناختی آن‌ها و نیز تناسب و ترجیحات مربوط به رنگ‌ها متأثر از فرهنگ‌هاست و لذا قابل تعمیم به همۀ فرهنگ‌ها نیست، چنان‌که رنگ عزا در گوشه‌ای از جهان سیاه و در گوشه‌ای دیگر سفید است. چگونگی تعبیر رنگ‌ها به عوامل بسیار دیگری ازجمله سن، روحیه، و وضع روانی شخص نیز بستگی دارد. با این حال، نشان داده شده که رنگ‌ها در انسان و بعضی حیوان‌ها واکنش‌های جسمانی و عاطفی معینی پدید می‌آورند. اتاق‌ها و اشیای سفید یا دارای رنگ سرد روشن، از اتاق‌ها و اشیای سیاه یا دارای رنگ گرم تیره بزرگ‌تر به‌نظر می‌رسند. کسانی‌که در معرض رنگ‌های تابناک ناهنجار قرار می‌گیرند ممکن است به سردرد یا حالت عصبی دچار شوند. غذایی لذیذ در چنین شرایطی چه بسا حالت تهوع ایجاد کند. از طرفی نحوۀ تأثیرگذاری رنگ‌ها بسیار به ترکیب و بستر آن‌ها بستگی دارد و کثرت و تنوع نظریه‌هایی که هنرمندان و طراحان به‌دنبال قرن‌ها مطالعه پیرامون اثرات رنگ‌ها در این زمینه مطرح کرده‌اند نشان می‌دهد که قوانین عامی ندارد و ادراک رنگ تجربه‌ای فردی است.