زبده التواریخ

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زُبدةُ‌التَّواریخ
(یا: زُبدة‌التّواریخ بایسنقری یا تاریخ حافظ ابرو) کتابی‌ تاریخی به فارسی تألیف شهاب‌الدین عبدالله بن لطف الله بهدادینی خوافی معروف به حافظ ابرو (۷۶۳ـ۸۳۴ق)، از مورخان عصر شاهرخ تیموری. زُبدة‌التّواریخ، در واقع‌ بخش‌ مهمی‌ از مجمع‌‌التواریخ‌ السلطانیه، دیگر تاریخ نگاشتۀ مؤلف که به سبک جامع‌التواریخ رشیدالدین فضل‌الله فراهم آمده است‌. او این‌ بخش‌ را به‌ فرمان‌ شاهزاده‌ بایسنقر میرزا تیموری‌ نوشته‌ و از این‌رو به‌ زُبدة‌التّواریخ بایسنقر نیز معروف‌ است‌. حافظ ابرو‌، نگارش‌ کتاب‌ را از ۸۲۶ق، آغاز کرد و در ۸۳۰ق به‌پایان‌ آورد. این‌ اثر از منابع‌ مهم‌ تاریخ‌‌نگاری‌ عصر تیموریان‌ است‌ و شامل‌ تاریخ‌ فتوحات‌ امیرتیمور، سلطنت‌ شاهرخ‌ میرزا و سایر شاهزادگان‌ تیموری‌ است‌. مطالب‌ مربوط‌ به‌ فتوحات‌ تیمور عمدتاً بر‌مبنای‌ اطلاعات ظفرنامۀ شامی‌ است‌، اما عمیق‌ترین‌ بخش‌ کتاب‌، اخباری‌ است که حافظ‌ ابرو دربارۀ‌ سلطنت‌ شاهرخ‌ به‌ نگارش‌ درآورده است و مبتنی‌بر اسناد و مدارک و وقایعی بوده که او شخصاً در اختیار داشته و یا شاهد آن بوده است. از این‌رو این بخش‌ کتاب از اعتبار و اهمیت بیشتری برخوردار است. کتاب به‌کوشش سید کمال حاج سید جوادی در چهار جلد چاپ و منتشر شده است (تهران، ۱۳۷۲ش‌).