تربتی، احمد (تربت حیدریه ۱۲۹۲ـ۱۳۲۷ق)
تُرْبَتی، احمد (تربت حیدریه ۱۲۹۲ـ۱۳۲۷ق)
(ملقب و معروف به: سلطان‌العلمای خراسانی) روزنامه‌نگار، مشروطه‌خواه و سردبیر و مدیرمسئول هفته‌نامۀ روح‌القدس، که خودش نیز به روح القدس معروف شد. فرزند حاج شیخ محمدحسین تربتی، از مجتهدان زمان خود بود. احمد تربتی در 1286ش (1327ق) در تربت حیدریه متولد شد. مقدمات حوزه را نزد پدرش، و دیگر علمای آن روزگار تربت حیدریه فراگرفت و از سنین نوجوانی به کسوت روحانیت درآمد. تا ۲۹سالگی، در زادگاهش نزد پدرش به تحصیل زبان عربی، ادبیات و علوم اسلامی پرداخت و به تعلیم و تربیت مشغول بود. سپس به تهران کوچید (از ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۳ق). پس از ورودش به پایتخت، در مدرسۀ علمیۀ صدر تهران حجره‌ای گرفت و به ادامۀ تحصیل دروس طلبگی پرداخت.
همزمان با پیروزی جنبش مشروطه، او نیز به طرفداران مشروطه و آزادی‌خواهان پیوست. پس از پیروزی جنبش مشروطه، امتیاز راه‌اندازی روزنامۀ روح‌القدس را گرفت. پیش از انتشار روح‌القدس، مقاله‌های تندی در مطبوعات مختلف می‌نوشت. سلطان‌العلما پیش از روح‌القدس، مدیر نشریۀ فواید عامه نیز بود. او که روزنامه‌نویسی پرشور و مبارزی خستگی‌ناپذیر بود، مدیرمسئول و سردبیر روزنامۀ خودش بود و آن را اداره می‌کرد. مدت یک سال تا می‌توانست در روزنامه‌اش به افشاگری و حمله به فعالیت مستبدان و به‌ویژه محمدعلی شاه قاجار پرداخت. در ۱۲ شوال ۱۳۲۵ق، به جرم چاپ مقاله‌ای بر ضد شاه در روح‌القدس، محاکمه شد.
پس از به توپ بستن مجلس در ۲ تیر ۱۲۸۷ش (۱۳۲۶ق)، تعدادی از طرفداران مشروطه و آزادی‌خواهان را به باغ شاه که پایگاه مرکزی کودتاگران بود، بردند و مجروح و دست‌بسته جلوی پای محمدعلی شاه انداختند. عده‌ای از مشروطه‌خواهان را کشتند و عده‌ای را هم چند روز پشت سر هم شکنجه دادند. او نیز که چند قزاق را کشته و مجروح کرده بود، دستگیر کردند و با ضرب و شتم بسیار به باغ شاه بردند و نیمه‌جان و برهنه روی سنگ‌های داغ نشاندند. و سرانجام طنابی دور گلویش بستند تا خفه شود. او در زندان باغ شاه جان باخت. جسدش را در یک چاه عمیق در انبار دولتی انداختند. پس از فتح تهران (۱۳۲۷ق) و فرار محمدعلی شاه، جسد شیخ احمد تربتی را، با طنابی به گردن، از آن چاه بیرون آوردند و دفن کردند.