تدین، سید محمد (بیرجند ۱۲۶۰ـ تهران ۱۳۳۰ش)
تَدَیُّن، سید محمّد (بیرجند ۱۲۶۰ـ تهران ۱۳۳۰ش)
| سید محمد تدین | |
|---|---|
| زادروز |
بیرجند ۱۲۶۰ش |
| درگذشت | تهران ۱۳۳۰ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| شغل و تخصص های دیگر | پژوهشگر |
| آثار | اصول خطابه و تاریخ مختصر منطق(۱۳۱۶ش) |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
دولتمرد ایرانی در اواخر دورۀ قاجار و نیمۀ نخست دورۀ پهلوی. دروس مقدمات دینی را در زادگاهش فراگرفت و برای ادامۀ تحصیلات حوزوی به مشهد رفت. در ۲۱سالگی به تهران آمد و به ادامۀ تحصیل پرداخت. از طرفداران مشروطه بود و پس از استبداد صغیر به عضویت حزب دموکرات درآمد. در ۱۲۹۸ش روزنامۀ صدای تهران را منتشر کرد. تدین از موافقان جدی قرارداد ۱۹۱۹ بود. در دورۀ چهارم مجلس شورای ملی نمایندۀ تهران شد و در دوره‌های پنجم و ششم از بیرجند به نمایندگی رسید. در دورۀ پنجم از عوامل مهم رضاخان سردار سپه بود و طرح تغییر رژیم سلطنتی به جمهوری را به مجلس داد. در این دوره، با سمت نایب‌‌رئیس اول مجلس، در جهت انقراض سلسله قاجار و به‌‌سلطنت‌رسیدن رضاخان پهلوی کوشش فراوان کرد. در مجلس ششم، به ریاست مجلس رسید و پس از کناره‌گیری از نمایندگی، در کابینه‌های مستوفی‌الممالک و مخبرالسلطنۀ هدایت، وزیر معارف و اوقاف شد. تأسیس مدارس در تهران و شهرستان‌ها، تصویب لایحۀ ورزش اجباری در مدارس، اعزام محصل به خارج از کشور، کوشش در تأسیس دارالمعلمین، انضمام مدارس حقوقی و سیاسی و تجارت و رنگرزی به وزارت معارف و تأسیس مدارس مهندسی و صنعتی در شیراز و لغو قرارداد امتیاز فرانسویان از حفاری‌های شوش ازجمله اقدامات وی در این سمت بود. تدین در ۱۳۰۹ والی کرمان شد و یک سال در این مقام باقی بود. در ۱۳۱۳ش برای تدریس به دانشگاه تهران رفت و در ۱۳۲۰ به عضویت فرهنگستان انتخاب شد. در کابینۀ دوم فروغی وزیر فرهنگ، در کابینۀ علی سهیلی وزیر مشاور و سپس وزیر خواربار و در سپس وزیر کشور بود و در ۱۳۲۸ سناتور انتخابی مردم مشهد در مجلس سنا شد. از آثارش: اصول خطابه و تاریخ مختصر منطق (۱۳۱۶ش)؛ علم‌الاشیاء؛ انکشافات جغرافیایی؛ اکتشافات جغرافیایی؛ جامع محمدی.