نوربخش، سید محمد (قاین ۷۹۵ـ ری ۸۶۹ق)
نوربخش، سیّد محمّد (قائن ۷۹۵ـ ری ۸۶۹ق)
(یا: میرمحمد نوربخش) معروف به سید نوربخش، عارف و شاعر ایرانی و از مدعیان مهدویت یا خلافت و مؤسس سلسلۀ نوربخشیه. نسبی هاشمی داشت و با هفده واسطه به امام کاظم (ع) متصل می‌شد. جدش در لحسا و پدرش در قطیف زاده شد. از این‌رو در برخی اشعارش لَحْسَوی تخلص می‌کرد. فقه را از ابن فهد حِلّی آموخت و علوم دیگر را نیز به کمال فراگرفت. به خُتَّلان رفت و به خواجه اسحاق ختّلانی پیوست. پس به خلافت او رسید و لقب نوربخش را از همو دریافت. درشمار مریدان علاءالدولۀ سمنانی نیز بود. سلسلۀ نوربخشیه، با انتساب به او به این نام خوانده شده است. ترویج طریقت خود را از همان ختلان آغازید، امّا بدون هیچ موفّقیتی آن‌جا را ترک کرد. چندی شهر به شهر سفر کرد تا سرانجام در کردستان ساکن شد. در این منطقه، جز از ادّعای سلطنت فقری، ادّعای خلافت و مهدویت نیز داشته است، چه در آن‌جا سکّه به نام او زدند و به نامش خطبه خواندند. به هر روی سرنوشت او در آن دیار هم، مانند سرنوشتش در ختلان بود. نوربخش سرانجام برای بقیۀ عمر در سولقان‌آباد، نزدیک ری، ساکن شد. پس از او، فرزندش شاه‌قاسم فیض‌بخش به خلافت رسید. ترویج سلسلۀ نوربخشیه، مدیون همین فرزند و دیگر یاران سید محمد است. از آثارش: انسان‌نامه؛ مجموعه‌ای از اشعار؛ الفقهُ‌الاَحْوَط به عربی که مخالفت‌های فقیهان حنفی را باعث شد؛ رسالة‌الهُدَی که در آن دعوی مهدویت آشکار است. نیز ← نوربخشیه