سهروردی، شهاب الدین عمر (سهرورد ۵۳۹ـ بغداد ۶۳۲ق)

سُهْروردی، شهاب‌الدین عمر (سهرورد ۵۳۹ـ بغداد ۶۳۲ق)

شهاب‌الدین عمر سُهْروردی
زادروز	سهرورد ۵۳۹ق
درگذشت	بغداد ۶۳۲ق
محل زندگی	عراق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	صوفی
آثار	رشف‌النصایح الایمانیه؛ جذب‌القلوب الی مواصلةالمحبوب
گروه مقاله	عرفان
خویشاوندان سرشناس	ابوالنجیب سهروردی (عمو)

برادرزادۀ ابوالنجیب سهروردی و از مشایخ معروف صوفیه و از بنیادگذاران طریقۀ مشهور به سهروردیه. در جوانی، به بغداد رفت و به عمویش، ابوالنجیب سهروردی، پیوست. علوم رسمی را از او و ابوالقاسم بن فضلان و ابوزراعۀ مقدسی و دیگران فراگرفت. در این دوره، به مقام واعظی و مذِکّری رسید و مجالسی از او در باب بدر و مدرسۀ عمویش گزارش شده است. به حضور شیخ بزرگ آن روزگار، عبدالقادر گیلانی (جیلانی) رسید، اما عمدۀ سلوکش را از عمویش دریافت. پس از این دوره، سهروردی درشمار مشایخ بغداد قرار گرفت و شماری از خانقاه‌ها به او واگذار شد. خانقاه مرزبانیه نیز به همراه خانه‌ای وسیع و حمامی در کنارش، به امر الناصرلِدین‌الله برایش ساخته و به او واگذار شد. سرانجام در حالی‌که درشمار قدرتمندترین مشایخ آن روزگار بود، درگذشت و در قبرستان وردیۀ بغداد به‌خاک سپرده شد. سهروردی، از جهاتی بر تصوّف اثری تاریخی گذاشته‌ است. سلسلۀ سهروردیه، که عمویش بنیاد گذاشته بود، در حقیقت، به‌دست او تکوین و تکامل یافت. او نه‌تنها با علوم فلسفی بر سر نقار بود و شفای بوعلی سینا را به آب شست، که با نازکی‌های خیلی عارفانه نیز، میانه‌ای نداشت. و از این‌رو، اوحدالدین کرمانی را بدعت‌گذار و زندیق خواند. به هر روی، هرچند سلسلۀ سهروردیه با ظهور عبدالرزاق کاشانی و عزالدین محمود کاشانی، گامی بلند به‌سوی عرفان ابن عربی و ابن فارض برداشت، اما در قالب اصیل خود تحت تأثیر آراء ابونجیب و ابوحفص سهروردی، تا مدت‌ها، سلسله‌ای خشک و به‌دور از لطافت‌های ذوقیِ بعضی از سلسله‌های دیگر بود. از آثارش: عوارف المعارف که درشمار کتب مهم تصوف است و چندین قرن، کتاب درسی بوده است؛ مصباح‌الهدایه ترجمۀ تلخیص گونه‌ای از این کتاب با برخی مطالب افزودۀ دیگری است؛ رشف‌النصایح الایمانیه؛ جذب‌القلوب الی مواصلةالمحبوب. شعر هم می‌سرود و سعدی در بغداد به صحبت او رسید.