کاشانی، عبدالرزاق ( ـ ۷۳۶ ق)
کاشانی، عبدالرّزّاق ( ـ۷۳۶ق)
صوفی و عارف مشهور ایرانی. از زندگی او اطلاعات چندانی در دست نیست. در جوانی به تحصیل علوم رسمی پرداخت و آن‌گاه به حوزۀ تصوف پا نهاد. شیخ طریقت او نورالدین عبدالصمد نطنزی بود. اما جز او، شمس‌الدین کیشی و اصیل‌الدین عبدالله و شماری از دیگر مشایخ را نیز دریافت. عبدالرزاق را درشمار مشایخ سلسلۀ سهروردیه برشمرده‌اند که چندان صحیح نمی‌نماید. مدتی در شیراز به‌سر برد و آن‌گاه به تبریز رفت. به بغداد نیز سفر کرد. در این میان، به زادگاهش و نیز شیراز سرمی‌زد. در خانقاه استادش نورالدین عبدالصمد به‌خاک سپرده شد. عبدالرزاق از شخصیت‌های بسیار مهمِ عرفان است. از سویی مدافعِ سخت‌کوشِ عرفان وحدت وجودی است و در مناظرۀ مکتوبی که با علاءالدولۀ سمنانی انجام داد، این جنبه از شخصیت خود را به‌خوبی به نمایش گذاشت، و از سویی دیگر معرّف بزرگ آراء و آثار ابن عربی به حوزۀ تصوّف منطقۀ مرکزی ایران بود. شرح او بر فصوص، درشمار متقن‌ترین شروح است. قیصری نیز که متداول‌ترین شرح بر این اثر را نگاشته، در حقیقت فواید مجلس درس او را ضبط کرده است. تأویلات القرآن‌الکریم، اصطلاحات نامه‌های چندگانه او ـ به‌ویژه اصطلاحات الصوفیۀ او ـ و مجموعه‌ای از رسائل خرد و کلانش، نقش بسزایی در تعیینِ خطِ سیر عرفان و تصوف در این شش قرن اخیر ایفا کرده است. تأثیری که او برجای گذاشته است، در مقایسه با تأثیر شیخ قدرتمند آن روزگار، علاءالدولۀ سمنانی، به‌خوبی روشن می‌شود.