مویدالملک، عمادالدین ابوبکر (ح ۴۴۴ـ۴۹۴ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُؤیِّدالمُلْک، عمادالدّین ابوبکر (ح ۴۴۴ـ۴۹۴ق)
دولتمرد ایرانی، دومین پسر خواجه نظام‌الملک طوسی. هنگامی که خواجه در مرو به خدمت چغری بیگ سلجوقی پیوست با پدر همراه بود. در ۴۶۶ق ملک‌شاه وی را به بغداد فرستاد. در ۴۶۷ق به نمایندگی از ملک‌شاه با مقتدی عباسی به خلافت بیعت کرد. در ۴۷۳ق با مهرباط، صاحب دژ تکریت جنگید و دژ را تصرف کرد. در ۴۷۶ق در مقام طغرایی دستگاه دیوانسالاری سلجوقی جانشین کمال‌الدوله ابوالرضای زوزنی شد. در ذی‌الحجۀ ۴۸۷ق برادرش عزالملک ابوعبدالله حسین در موصل درگذشت و برکیارق او را به‌جای برادرش به وزارت برگزید. مؤیدالملک در ۱۷ صفر ۴۸۸ق تاج‌الدوله تتش، عموی برکیارق، را که مدعی جانشینی ملک‌شاه بود در نزدیکی ری در میدان جنگ کشت، اما پس از چندی به تحریک زبیده خاتون، مادر برکیارق و مجدالملک قمی و نیز فخرالملک، برادر خویش، از وزارت افتاد و گرفتار زندان شد، اما دیری نگذشت که از بند رهایی یافت و از اصفهان، عازم بغداد شد و از آن‌جا به حله نزد صدقة بن دبیس مزیدی رفت، اما به‌زودی به اصفهان بازگشت و امیر اُنر از امرای برکیارق را بر‌ضد او برانگیخت. پس از آن‌که انر به‌دست غلامانش کشته شد، مؤیدالملک به ارّان نزد محمد، برادر برکیارق، گریخت و او را علیه برادرش شورانید. در ۱۸ شوال ۴۹۸ق به تحریک او بخشی از سپاهیان برکیارق، مجدالملک را در سراپردۀ شاهی پار‌ه‌پاره کردند. با رسیدن به ری، زبیده خاتون را به زندان انداخت و اعدام کرد، اما در سوم جمادی‌الثانی ۴۹۴ق سپاهیان محمد در نزدیکی همدان به‌دست برکیارق شکست خوردند و مؤیدالملک که به اسارت افتاده بود اعدام شد. مؤیدالملک وزیری کاردان، دلیر، زبان‌آور و شمشیرزن بود و به هر دو زبان فارسی و عربی می‌نوشت و شعر می‌گفت. از شعرای فارسی‌گوی، امیر معزی و انوری، و از شعرای تازی گوی، ناصح‌الدین ارجانی، ابوالمظفر ابیوردی و طغرایی اصفهانی او را ستوده‌اند.