عشرت آباد، قصر
عشرت‌آباد، قصر
در ۱۲۹۱ق، پس از سفر اول ناصرالدین‌شاه قاجار به فرنگ، در حومۀ شمالی تهران احداث شد. در وسط محوطۀ قصر یک استخر گرد بزرگ، مشرف به آن یک برج یا کلاه‌فرنگی چهارطبقه به نام برج خوابگاه که اقامتگاه شاه بود، و دورتادور برج و استخر، ساختمان‌های یک‌طبقۀ شیروانی‌دار دواتاقه برای زنان حرم ساخته شده بود. نمای برج خوابگاه با آجر جلادار مزین به کاشی‌های رنگین با تصاویر سربازان در اندازه‌های واقعی و شاخه و گل و برگ ساخته شده بود. طبقۀ اول آن ورودی ساختمان، طبقۀ دوم تالار آینۀ مقرنس‌کاری و طبقه سوم خوابگاه شاه با ایوان‌های وسیع بود. پرده‌های کتانی سفید با نقش‌های سرخ و آبی و سیاه، همچون دیگر قصرهای قاجار، ساختمان‌های سرسرا را از آفتاب محفوظ می‌داشت. باغ قصر پر از چشمه و حوض و فواره و باغچه بود. عمارت دیگری به نام باغ خلوت نیز داشت. قصر پس از مرگ ناصرالدین‌شاه از رونق افتاد. مدتی سالارالدوله پسر مظفرالدین‌شاه در آن‌جا زندگی کرد. پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش، عده‌ای از رجال به حکم سیدضیاءالدین طباطبایی، نخست‌وزیر، بازداشت و در آن‌جا محبوس شدند. با انحلال قزاق‌خانه در دورۀ وزارت جنگ رضاخان سردارسپه، به یکی از پادگان‌های تهران، با نام پادگان عشرت‌آباد تبدیل شد. عمارت کلاه‌فرنگی تنها ساختمان باقی مانده از آن است که امروز در خیابان سپاه قرار دارد و جزو بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است. چند ساختمان از اندرونی نیز در غرب و شرق آن باقی است. در دورۀ محمدرضاشاه پهلوی، در بخش شمالی قصر، پادگانی که امروز به نیروی انتظامی جمهوری اسلامی اختصاص دارد، و بیمارستان لیلا (خانوادۀ کنونی) که وابسته به بهداری ارتش است ساخته شد. در اطراف منطقۀ قصر محلۀ مسکونی بزرگی با نام عشرت‌آباد و خیابان‌هایی مانند خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه نظام‌الملک احداث شد.