جمهور، قلعه
| قلعه جمهور | |
|---|---|
| نام فارسی | قلعه جمهور |
| کشور | ایران |
| نام‌های دیگر | قلعۀ بز، قلعه‌بند، قلعه جاویدان و قلعه بابک |
| موقعیت | ۵۰کیلومتری شمال اهر و ۳کیلومتری جنوب غربی کلیبر بر فراز کوه جمهور و غرب رود قره‌سو |
| کاربری | بازار |
| مشخصات معماری | ده هکتار مساحت، دارای یک تالار اصلی و چندین اتاق و چند انبار با سقف‌های جناغی در قسمت شرقی |
| زمان ساخت | احتمالاً از دورۀ ساسانیان |
جمهور، قلعه
در ۵۰کیلومتری شمال اهر و ۳کیلومتری جنوب غربی کلیبر بر فراز کوه جمهور و غرب رود قره‌سو احتمالاً از دورۀ ساسانیان. ۲,۳۰۰ تا ۲,۹۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دره‌هایی به عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر آن را احاطه کرده‌اند. ده هکتار مساحت دارد. پیش از دروازه قلعه، معبر دالان‌مانندی به‌طول ۲۰۰ متر است که ظاهراً مقرّ نگهبان‌ها بوده است. در قسمتی دوطبقه و در قسمت دیگری سه طبقه بوده است. در چهار قسمت اصلی آن آثار برج‌های نیم‌دایرۀ دیده‌بانی باقی است. از یک تالار اصلی و چندین اتاق و چند انبار با سقف‌های جناغی در قسمت شرقی تشکیل شده است. در شمال غربی آن آثار پله‌های طبقه دوم باقی است که در مدخل آن دو نیم ستون وجود دارد و بالای آن‌ها محلی ظاهراً برای دیده‌بانی بوده است. تا اواخر قرن ۷ق آباد و مورد استفاده بوده است. در کاوش‌های قلعه، چند تنور، ظرف‌هایی سفالی از قرن ۳ق، سکه‌هایی از دورۀ اتابکان آذربایجان و سفال‌هایی از قرن ۷ق یافت شده است. اهمیت و شهرت قلعۀ جمهور در آن است که در اویل قرن ۳ق، چند سال مقرّ بابک خرم‌دین بود. به نام‌های قلعۀ بز، قلعه‌بند، قلعه جاویدان و قلعه بابک نیز مشهور است.