قهقهه، قلعه
قَهقَهه، قلعۀ
نام سه قلعه در آذربایجان، خراسان و کرمان که عبارت‌اند از ۱. قلعه قهقهۀ آذربایجان، در بخش هوراند اهر در سه کیلومتری غرب روستای گنجویه. بالای یک کوه است و رود قره‌سو از پای آن می‌گذرد. تاریخ احداث آن روشن نیست. در دورۀ صفویان زندان مجرمان سیاسی مهم و در مواقع خاص، مخفیگاه خزانۀ سلطنتی بود. از سه حصار متداخل هر یک با یک دروازه تشکیل شده است. حصار اصلی چهار برج و دروازه آن دو برج پنج ضلعی با تاق هلالی از سنگ‌های کرم و آجری دارد، و پنج استخر سنگی در یک ردیف در آن دیده می‌شود. در قلۀ کوه اتاقی با پایه‌های قطور مدور است که به کوتوال قلعه تعلق داشته است. زندان قلعه اتاقی در بدنۀ کوه است که سه دیوار آن پشت به پرتگاه‌اند. از محبوسان معروف آن سام میرزا پسر شاه اسماعیل اول، القاص میرزا برادر او، شاه اسماعیل دوم پسر شاه طهماسب به مدت بیست سال، خان احمد حاکم گیلان و امیرخان ترکمان حاکم آذربایجان، در دورۀ شاه محمد خدابنده، بودند. ۲. قلعۀ قهقهۀ خراسان رضوی، در قریه‌ای به همین نام در نزدیکی شهر قدیم طوس و لشکرگاهی بزرگ با چهار دروازه و خندق بود. ۳. از قلعۀ قهقهۀ کرمان در جنگ‌های اواخر دورۀ صفویان با افغان‌ها نام رفته است.