پلتون، لستر آلن (۱۸۲۹ـ۱۹۱۸)

پِلْتون، لِستِر آلِن (۱۸۲۹ـ۱۹۱۸)(Pelton, Lester Allen)

مهندس امریکایی. توربین آبی بسیار کارآمدی ابداع کرد که با فشار ارتفاع آب دستگاه‌های مکانیکی و توربین‌های تولید برقابی را به‌کار می‌انداخت. چرخ پلتون یگانه توربین ضربه‌ای است که هنوز به‌‌کار می‌رود. در اوهایو زندگی می‌کرد و در ۲۰‌سالگی به جمع جویندگان طلا در کالیفرنیا پیوست. در آن‌جا به چرخاب‌هایی برخورد که برای تأمین نیروی لازم برای به‌کارانداختن ماشین‌آلات معدن از آن‌ها استفاده می‌شد و در صدد اصلاح آن‌ها برآمد. قبل از ۱۸۷۹، در دانشگاه کالیفرنیا پیش‌نمونه‌ای از چرخ پیشنهادی خود را آزمایش کرد. در ۱۸۸۹، این طرح را به ثبت رساند و بعدها حق امتیاز خود را به شرکت چرخاب پلتون، در سان‌فرانسیسکو، فروخت. انرژی لازم برای به‌کارانداختن این چرخ‌ها را فواره‌های پرفشار آب تأمین می‌کردند. این فواره‌ها به پیاله‌هایی نیم‌کروی می‌پاشید که در پایین چرخ تعبیه شده بودند. پلتون کشف کرد چرخ وقتی تندتر می‌چرخد که فوارۀ آب در مقایسه با وقتی که به مرکز پاشیده شود، به لبۀ داخلی پیاله‌ها پاشیده شود و کشف کرد که در این صورت، چرخ توان بیشتری تولید می‌کند. بنابراین، چرخی با پیاله‌های دوتکه ساخت. در هنگام مرگ، چرخاب‌های او در طرح‌های متنوعی تولید می‌شدند و هزاران اسب بخار توان برقآبی، با بازدهی بیش از ۹۰ درصد، تولید می‌کردند.