مولینا، ماریو (۱۹۴۳)
مولینا، ماریو (۱۹۴۳)(Molina, Mario)
| ماریو مولینا Mario Molina | |
|---|---|
| زادروز |
مکزیکوسیتی ۱۹۴۳م |
| ملیت | مکزیکی |
| تحصیلات و محل تحصیل | رشته شیمی فیزیک در دانشگاه برکلی کالیفرنیا |
| شغل و تخصص اصلی | شیمی دان |
| گروه مقاله | شیمی و بیوشیمی |
| جوایز و افتخارات | جایزه نوبل شیمی (۱۹۹۵) |
شیمی‌دان مکزیکی. جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۹۵ را با پاول کروتزن[۱] و اف شِروود رولَند[۲] دریافت کرد. این جایزه به‌سبب تحقیق در زمینۀ شیمی اتمسفر[۳]، مخصوصاً در زمینۀ تجزیه[۴] و تشکیل[۵] ازون[۶] به ایشان اعطا شد. آنان واکنش‌هایی شیمیایی را توضیح دادند که منجر به تخریب لایۀ ازون می‌شد. در ۱۹۷۰، کروتزن به قدرت اکسید نیتروژن[۷] برای تجزیۀ ازون اشاره کرد. در ۱۹۷۴، رولاند و مولینا مقاله‌ای منتشر کردند و در آن دربارۀ تهدید لایۀ ازون[۸] با کلروفلوئوروکربن‌هایی[۹] (CFCs) بحث کردند که در یخچال‌ها و کپسول‌های هوا به‌کار می‌روند. آن‌ها نشان دادند سی‌اف‌سی‌ها رفته‌رفته به‌سمت لایۀ ازون می‌روند و در آن‌جا بر‌اثر نور فرابنفش به اجزای سازنده‌شان، به‌ویژه اتم‌های کلر[۱۰]، تجزیه می‌شوند. اتم‌های کلر نیز ازون را، مانند اکسید نیتروژن، تجزیه می‌کنند. همچنین، محاسبه کردند که اگر استفاده از سی‌اف‌سی‌ها با سرعت ثابتی ادامه یابد، لایۀ ازون پس از چند دهه تا حد زیادی از‌بین می‌رود. تحقیقات مولینا و رولاند باعث شد در اواخر دهۀ ۱۹۷۰ و اوایل دهۀ ۱۹۸۰ محدودیت‌هایی برای کاربرد سی‌اف‌سی‌ها به‌وجود آید. مولینا در مکزیکوسیتی[۱۱] زاده شد و در دانشگاه برکلی[۱۲] کالیفرنیا[۱۳]، در امریکا، در رشتۀ شیمی‌فیزیک[۱۴] درس خواند. او اولین مکزیکی برنده جایزۀ نوبل علوم است. در فوریه ۱۹۹۶، اعلام کرد بخشی از جایزه‌اش را صرف حمایت از تحقیقات زیست‌محیطی در امریکای لاتین و دیگر کشورهای در حال توسعه می‌کند. در حال حاضر، در مؤسسۀ فناوری ماساچوست[۱۵]، واقع در کیمبریجِ ماساچوست، فعالیت می‌کند.