حسن آباد، محله
حسن‌آباد، محلّه
محله‌ای در تهران، در محل تلاقی خیابان‌های سپه (امام خمینی کنونی) و شاهپور (وحدت اسلامی کنونی) واقع شده است. پس از توسعۀ شهر تهران در ۱۲۸۴ق در دورۀ ناصرالدین‌شاه قاجار، احداث شد و از مناطق شمالی شهر به‌شمار می‌رفت. در تقسیمات شهری از کوی‌های محلۀ سنگلج بود. نام آن از باغ و عمارت میرزا یوسف مستوفی‌الممالک صدراعظم گرفته شده است که در محدودۀ خیابان‌های حافظ، جامی، شیخ هادی و جمهوری امروزی قرار داشت و پیش از توسعۀ تهران، در حومۀ شهر بود. مستوفی‌الممالک باغ را به نام پسر خود، میرزا حسن، حسن‌آباد نامیده بود. پس از تشکیل این محله، ارمنی‌های ساکن دروازۀ قزوین به حسن‌آباد نقل مکان کردند و در نزدیکی جایی که بعدها چهارراه عزیزخان نام گرفت، محلۀ ارامنه را تشکیل دادند. کلیمی‌ها نیز محله‌ای مخصوص خود بنا کردند. در ۱۲۲۲ق، مدرسۀ دخترانۀ فرانسوی به نام فرانکو پرسان (مدرسۀ رازی بعدی) تأسیس شد. هیئت مذهبی امریکایی نیز کلیسای انجیلی کنونی را در آن‌جا ساخت و در ۱۲۹۱ق باغ وسیعی احداث کرد که امروز متروک است، و در آن دو مدرسۀ دخترانه و پسرانه تأسیس کرد. مدرسۀ پسرانه در ۱۳۰۴ش، به‌سبب کمبود جا، به بهجت‌آباد منتقل شد و مدرسۀ دخترانه در ۱۳۱۹ش با ملی‌شدن مدارس خارجی به فرمان رضاشاه به کار خود پایان داد و تأسیسات آن به وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش کنونی) منتقل شد. حسن‌آباد دو یخچال با نام‌های عزیزخان و سردار داشت. خیابان استخر محلۀ حسن‌آباد، نام خود را از استخر باغ حسن‌آباد گرفته است که تا چند دهۀ پیش باقی بود و سفارت ایتالیا مدتی در آن‌جا قرار داشت. نیز ← میدان حسن‌آباد