فانی کشمیری، محمدمحسن (۱۰۲۴ـ کشمیر ۱۰۸۱ق)

فانی کشمیری، محمدمحسن (۱۰۲۴ـ کشمیر ۱۰۸۱ق)

دولتمرد،‌ ادیب و شاعر شبه‌قاره. پس از آن‌که تحصیلاتش را به‌پایان برد، به هند و بلخ رفت و از ملازمان شاهزاده داراشکوه شد. چندی به فرمان شاه‌جهان گورکانی منصب صدارت الله‌آباد داشت، اما پس از فتح بلخ به‌دست مرادبخش در ۱۰۵۶ق، به‌سبب سرودن شعری برای یکی از دشمنان شاه‌جهان، از چشم شاه افتاد و از صدارت برکنار شد. او پس از آن به شاه‌جهان‌آباد و سپس کشمیر رفت و تا پایان زندگی‌اش به تدریس و تألیف سرگرم بود. فانی در بیشتر علوم آن روزگار دست داشت. از آثارش: دیوان اشعار در حدود ۶۰هزار بیت (تهران، ۱۳۴۲ش)؛ مصدر الآثار در‌برابر مخزن‌الاسرار نظامی که آن را در ۱۰۶۷ق به نام شاه‌جهان سروده است؛ مثنوی‌های راز و نیاز، ماه و مهر، هفت اختر و میخانه؛ نجات‌المؤمنین به نثر؛ شرح عین‌العلم به نثر.