نرگسی، محمد افندی (سارایوو ۹۹۴ـ۱۰۴۴ق)

شاعر، تاریخ‌نگار، و خوشنویس بوسنیایی. فرزند نرگس‌زاده احمد افندی بود. پدرش قاضی سارایوو بود و نرگسی مقدمات علوم را در آن شهر آموخت. پس از آن به استانبول کوچید و با حمایت قاف‌زاده ( ـ۱۰۳۱ق)، تحصیلاتش را پی گرفت و در خوشنویسی مهارت یافت. سپس امور قضایی شهرهایی در روملی و بوسنی را عهده‌دار شد. در ۱۰۴۴ق مراد چهارم، که به ایروان لشکر کشید، نرگسی را به‌سمت وقایع‌نویس دربار خود برگزید، اما او در همان آغاز کار درگذشت. نرگسی را از برجسته‌ترین نثرنویسان روزگارش دانسته‌اند. برخی نوشته‌های او را، که نمونۀ عالی نثر منشیانه و پیچیدۀ ترکی است، تا ۱۹۱۲ در مدارس عالی عثمانی تدریس می‌کردند. اشعارش به ترکی است، ولی ابیاتی فارسی نیز دارد. از آثارش: خمسه که دربردارندۀ مثنوی‌های غزوات مسلمه، قانون‌الرشاد، مشاق‌العشاق، اکسیر سعادت (که ترجمۀ منظوم بخشی از کیمیای سعادت غزالی است) و نهالستان است. خمسه به‌چاپ رسیده است (قاهره، ۱۲۵۵؛ استانبول، ۱۲۸۵ق)؛ منشآت که مجموعۀ نامه‌های اوست؛ خروس‌نامه که مجموعۀ حکایاتی منثور دربارۀ حیوانات است.