همای مروزی، محمد صادق ( ـ۱۲۵۰ق)

هُمای مَروَزی، محمّد‌صادِق ( ـ۱۲۵۰ق)
(ملقب به وقایع‌نگار و بدایع‌نگار) دولتمرد و شاعر ایرانی. از بزرگ‌زادگان مرو شاه‌جهان بود. در کاشان نزد صباحی کاشانی هنر شاعری آموخت. با یاری محمدحسین‌خان و فتحعلی‌خان صبا به دربار فتحعلی‌شاه راه یافت و به سِمَت منشیگری و سپس وقایع‌نگاری و داروغگی دفتر سلطنتی رسید. نزد فتحعلی‌شاه و عباس‌میرزا محترم بود. همای مروزی با قائم‌مقام، رضاقلی‌خان هدایت و عبدالرزاق دنبلی همنشین بود. در نثر تا اندازه‌ای نوگرا، ولی در نظم پیرو قدما بود و «هما» تخلص می‌کرد. از آثارش: دیوان اشعار؛ تاریخ جهان‌آرا؛ زینة‌المدایح؛ راحة‌الارواح؛ تاریخ جنگ‌های ایران و روس از آغاز تا عهدنامۀ ترکمانچای (تهران، ۱۳۶۹ش)؛ قواعد‌الملوک؛ شیم عباسی به‌نام عباس میرزا؛ تحفۀ عباسی؛ رسالۀ شیم علّیه (۱۳۷۳)..