عماد کاتب، محمد (اصفهان ۵۱۹ ـ دمشق ۵۹۷ق)
عِماد کاتب، محمّد (اصفهان ۵۱۹ ـ دمشق ۵۹۷ق)
ادیب، تاریخ‌نویس و شاعر ایرانی. در اصفهان بالید و در جوانی به بغداد رفت و در مدرسۀ نظامیه تحصیل کرد. سپس در دمشق به سلطان نورالدین محمود زنگی پیوست (۵۶۲ق) و منصب دیوانی یافت و در ۵۶۷ق مدرس مدرسۀ عمادیه، که به نام او بود، و در ۵۶۸ق متصدی اِشراف دیوان شد. پس از مرگ نورالدین، در موصل به صلاح‌الدین ایوبی پیوست و از نزدیکان او شد و با او به دمشق رفت، اما بعد از مرگ صلاح‌الدین تا پایان عمر عزلت گزید. به دو زبان فارسی و عربی می‌نوشت و در فقه شافعی و فنون شعر و ادب سرآمد بود. از آثارش: خریدة‌القصر و جریدة اهل‌العصر به عربی در شرح احوال و نمونۀ آثار شاعران عرب‌زبان قرن ۶ق (دمشق، ۱۳۷۵ق؛ قاهره، ۱۹۵۱)؛ الفتح‌القسیّ فی‌الفتح‌القدسی به عربی که گزارش فتح شام و فلسطین به‌دست صلاح‌الدین ایوبی است (لیدن، ۱۸۸۷؛ قاهره، ۱۳۲۱ق)؛ نصرة‌الفترة و عصرةالفطرة به عربی در تاریخ دودمان سلجوقیان عراق برگرفته از کتاب نفثةالمصدور؛ البرق‌الشامی در تاریخ؛ السیل علی‌الذیل؛ دیوان اشعار؛ العتبی والعقبی به عربی؛ دیوان رسایل؛ رباعیات.