بارزانی، مسعود (مهاباد ایران 1946- )

رئیس اقلیم کردستان عراق (از 2005 تا 2017م) و رهبر حزب دموکرات کردستان عراق (از 1979م)، مشهور به "ارباب کوهستان". او پسر ملا مصطفی بارزانی(1903-1979م) است که از دهۀ 30 میلادی، رهبر قیام کردها محسوب می‌شد.

پس از سرنگونی حکومت جمهوری مهاباد و در شرایطی که مسعود بارزانی در شهر مهاباد متولد شد، ملا مصطفی که میان سه دولت مخالف ایران و عراق و ترکیه گیر افتاده بود، به ناچار به شوروی پناهنده شد. مسعود بارزانی نیز که کودکی خردسال بود، همراه با خانواده به جنوب عراق تبعید شد و عموها و برادرانش نیز زندانی شدند. در 1958 و پس از کودتای عبدالکریم قاسم، خانوادۀ بارزانی پس از 12 سال از تبعید رها و از زندان آزاد شدند و ملا مصطفی نیز به کردستان عراق بازگشت اما دوباره در 1961 و به دنبال عمل نکردن حکومت عراق به وعده‌هایش برای دادن حقوق کردها، به مبارزه پرداخت. در چنین شرایطی، مسعود که نوجوانی شانزده ساله بود، تحصیل را رها کرد، وارد مبارزه شد و به پیشمرگه‌ها (مبارزان استقلال کردستان) پیوست. دوران نوجوانی‌اش با سقوط نظام سلطنتی در عراق در 1958م همزمان شد و آن هنگامی بود که ملی‌گرایان کُرد در شرایطی که قانون اساسی جدید عراق حقوق ملی کردها را به رسمیت می‌شناخت، فرصت سازماندهی پیدا کردند. در 1979، مسعود مورد سوءقصد قرار گرفت اما جان سالم به در برد و فقط یکی از دستیارانش مجروح شد. در همان سال و پس از مرگ ملا مصطفی، برادر بزرگ‌ مسعود با نام ادریس بارزانی، از سوی طرفداران حزب دموکرات کردستان عراق برای رهبری حزب انتخاب شد و به مبارزات ادامه داد. و پس از مرگ ادریس بارزانی، مسعود به رهبری حزب انتخاب شد. او در 1991 و پس از جنگ با دولت مرکزی، کنترل کردستان عراق را در دست گرفت و بعد از برگزاری انتخابات داخلی و کسب 51 درصد آراء، با همراهی اتحادیۀ میهنی کردستان، حکومت اقلیم کردستان عراق را تشکیل داد. وی در دورۀ ریاست خود، چند مؤسسه را در منطقۀ کردستان جهت توسعۀ دموکراسی نوظهور، تقویت اتحاد و بهبود فرایند تصمیم گیری ایجاد کرد. در سال 2011 موفق شد جایزۀ صلح آتلانتیک را از کمیتۀ آتلانتیک ایتالیا برای نقش خود در ترویج صلح، ثبات و مدارای مذهبی در منطقه دریافت کند. در همان زمان، پاپ بندیکت شانزدهم نیز از نقش او در کمک کردن و پناه دادن به مسیحیان آواره تقدیر کرد. در سال 2014 و با ظهور داعش و درگیری منطقه کردستان عراق با این گروه، وی به علت مبارزه با داعش و تلاش برای تشکیل کشور کردستان، یکی از هشت نامزد نهایی شخص سال مجلۀ تایمز شد. دورۀ ریاست مسعود بارزانی در سال 2013 به پایان رسید، اما پارلمان منطقه تصمیم گرفت که دوره زمامداری‌اش تا دو سال دیگر هم تمدید شود. اما به دلیل هرج و مرج ایجاد شده به سبب حملات داعش در عراق، بدون برگزاری انتخابات مجدد، او تا سال 2017 همچنان بر مسند قدرت باقی ماند. در اکتبر 2017، او با صدور نامه‌ای اعلام کرد که در اول نوامبر 2017 و با اتمام دورۀ ریاستش، برای همیشه از قدرت کناره‌گیری می‌کند اما در عین حال تأکید کرد که همواره یک پیشمرگه باقی خواهد ماند و از دستاوردهای مردم کردستان دفاع خواهد کرد.