نوری، ملا علی بن جمشید ( ـ اصفهان ۱۲۴۶ق)
نوری، ملا علی بن جمشید ( ـ اصفهان ۱۲۴۶ق)
فیلسوف، عارف، و بزرگ‌ترین مدرّس علوم عقلی در آغاز قرن ۱۳. اهل مازندران بود. وی بخشی از علوم رایج عصر خود را در مازندران و قزوین آموخت. سپس در اصفهان نزد آقا محمد بیدآبادی، میرزا ابوالقاسم مدرس، و محمد ابراهیم گلپایگانی دانش آموخت و اصول خوشنویسی را نیز از درویش عبدالمجید شکسته‌نویس فراگرفت. سخت پای‌بند به شریعت و به گفتۀ شاگردش، میرزا ابوالقاسم راز شیرازی، اهل طریقت ذهبیه و از ارادتمندان سید قطب‌الدین نیریزی و آقا محمدهاشم درویش بود. بنابر وصیتش در کفش‌کن درب طوسی حرم حضرت علی (ع) به‌خاک سپرده شد. نوری در طی ۷۰ سال تدریس، به‌عنوان مُجَدّد حکمت متعالیۀ ملاصدرا، شاگردان بسیاری تربیت کرد، همچون واحد‌العین، ملا آقای قزوینی، فرزندش میرزا حسن نوری، ملا عبدالله زنوزی، سید رضی لاریجانی، میرزا ابوالقاسم راز، و ملا هادی سبزواری. از آثار اوست: حجة‌الاسلام ملقب به برهان‌الملة در ردّ میزان‌الحق هنری مارتین مسیحی؛ شرح حدیث زینب عطاره؛ السراج المنیر در تفسیر سورۀ توحید؛ حاشیه‌های گوناگون بر کتاب‌های مختلف، همچون اسفار، صافی فیض کاشانی، شرح فصوص ابن ترکه، شرح توحید صدوق قاضی سعید قمی، و تقویم‌الایمان، جذوات و نبراس‌الضیاء میرداماد.