ماندلا، نلسون (رولیهلاهلا) (۱۹۱۸ـ۲۰۱۳)
مانْدِلا، نِلْسون (رولْیهْلاهلْا) (۱۹۱۸ـ۲۰۱۳)(Mandela, Nelson (Rolihlahla))
| نلسون ماندلا Nelson (Rolihlahla) Mandela | |
|---|---|
| زادروز |
۱۹۱۸م |
| درگذشت | ۲۰۱۳م |
| ملیت | اهل افریقای جنوبی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| شغل و تخصص های دیگر | حقوقدان |
| آثار | راهی طولانی تا آزادی (۱۹۹۴) |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| جوایز و افتخارات | جایزه صلح نوبل (۱۹۹۳) |
سیاستمدار و حقوقدان اهل افریقای جنوبی، از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ رئیس‌جمهور آن کشور. ریاست کنگرۀ ملی افریقا[۱] را بر عهده داشت (۱۹۹۱ـ۱۹۹۷). از ۱۹۶۴ در مقام سازمان‌دهندۀ کنگرۀ ملی افریقا، که غیرقانونی اعلام شده بود، به زندان افتاد و به نماد وحدت برای جنبش جهانی مبارزه با جدایی نژادی بدل شد. در فوریۀ ۱۹۹۰، او را آزاد کردند و ممنوعیت فعالیت کنگرۀ ملی افریقا هم از بین رفت. ماندلا پس از آزادی، با حکومت افریقای جنوبی دربارۀ آیندۀ چندنژادی این کشور مذاکره کرد. پس از آن‌که کنگرۀ ملی افریقا ۶۲.۶۵ درصد آرا را در انتخاباتی به دست آورد که در آن سفیدپوستان و سیاه‌پوستان حق رأی داشتند، ماندلا در مه ۱۹۹۴ در مقام اولین رئیس‌جمهور پس از دورۀ جدایی نژادی سوگند یاد کرد. در ۱۹۹۳، به همراه دِکلرک[۲]، رئیس‌جمهور وقت افریقای جنوبی، به پاس تلاش برای برچیدن نظام جدایی نژادی و مذاکره برای مردم‌سالاری غیرنژادی، برندۀ جایزۀ صلح نوبل شد. در ژوئن ۱۹۹۹، از ریاست جمهوری کناره گرفت و جای خود را به تابو امبکی[۳]، رئیس جدید کنگرۀ ملی افریقا داد. ماندلا در نزدیکی اومتاتا[۴]، واقع در حزب لسوتو[۵]، در خانوادۀ یکی از رؤسای محلی به‌دنیا آمد، در جریان محاکمۀ چند تن از رهبران کنگرۀ ملی افریقا در ۱۹۶۱ از اتهام خیانت تبرئه شد، اما بار دیگر در ۱۹۶۴ او را دستگیر و به اتهام خرابکاری و دسیسه‌چینی برای براندازی حکومت به حبس ابد محکوم کردند. در فوریۀ ۱۹۹۰، به دستور دِکلرک از زندان آزاد و در ژوئیۀ ۱۹۹۱ بدون هیچگونه رقیبی به ریاست کنگرۀ ملی افریقا برگزیده شد. در دسامبر ۱۹۹۱، کنگرۀ ملی افریقا مذاکرات خود را دربارۀ قانون اساسی کشور با حکومت وقت آغاز کرد و در فوریۀ ۱۹۹۳ ماندلا و دِکلرک بر سر تشکیل حکومت وحدت ملی، پس از برگزاری انتخابات آزاد و غیرنژادی، به توافق رسیدند (این انتخابات در ۱۹۹۴ برگزار شد). در‌پی تعقیب قضایی اعضای پیشین نیروهای امنیتی حکومت دِکلرک در مارس ۱۹۹۶، روابط میان او و ماندلا به تیرگی گرایید. ماندلا در دسامبر ۱۹۹۷ از ریاست کنگرۀ ملی افریقا کنار رفت و جای خود را به تابو امبکی، معاون پیشین خود، داد. در ژانویۀ ۲۰۰۰ به مقام میانجی سازمان ملل متحد در جنگ داخلی هفت‌سالۀ بوروندی[۶] تعیین شد. ماندلا در ۱۹۵۸ با وینی ماندلا[۷]، از فعالان حقوق مدنی افریقای جنوبی، ازدواج کرد. این دو در ۱۹۹۲ از یکدیگر جدا شدند و در ۱۹۹۶ جدایی آنان رسمیت یافت. در ۱۹۹۸، نلسون ماندلا با گراسا ماشل[۸]، بیوۀ رهبر ملی‌گرای موزامبیک، ازدواج کرد. زندگی‌نامۀ خودنوشت ماندلا با عنوان راهی طولانی تا آزادی[۹] (۱۹۹۴) با اقبال بسیار روبه‌رو شد و دیدار رسمی او در مقام رئیس‌جمهور کشورش از انگلستان در ژوئیۀ ۱۹۹۶ موفقیتی چشم‌گیر به‌شمار می‌رفت.