نیوامپرسیونیسم

نئواَمْپِرسیونیسم (neo-impressionism)

تک‌چهره فليکس فِنِئون، اثر پل سينياک

جنبشی در نقاشی فرانسوی که در دهۀ ۱۸۸۰ از دل امپرسیونیسم شکل گرفت، و تا سال‌های نخست قرن ۲۰ شکوفا بود. نام آن در ۱۸۸۶ در نقدی بر هشتمین و واپسین نمایشگاه امپرسیونیستی ساخته شد که در همان سال در پاریس برگزار گردید. یکی از نقاشان شرکت‌کننده در نمایشگاه، ژرژ سورا، بانی اصلی، و سخنگوی برجستۀ نئوامپرسیونیسم شد. سورا به جلوۀ نور و رنگ در آثار امپرسیونیستی علاقه‌مند بود، ولی می‌خواست روشمندتر و علمی‌تر آن را به‌کار گیرد، نه بدان‌گونه که امپرسیونیست‌ها به‌طور خودانگیخته و غریزی با آن کار می‌کردند. سورا به‌جای آن‌که رنگ‌ها را روی تخته شستی‌ مخلوط کند، لکه‌ها یا نقطه‌های ریزی از رنگ‌های خالص را با دقت، به‌گونه‌ای بر روی بوم در کنار هم می‌گذاشت که از فاصله‌‌ای مناسب گویی در هم می‌آمیختند. گمان می‌رفت جلوه‌ای که بدین‌سان حاصل ‌می‌شود، زنده‌تر از حالتی خواهد بود که می‌توانست از مخلوط‌کردنِ رنگ‌ها حاصل شود. نقاشی‌های سورا، جلوه‌های رنگی درخشانی دارند، اما هیچ‌یک از پیروان بلافصلش به‌خوبیِ او از عهدۀ کار برنیامدند؛ و آثارشان ساختگی‌ترند. برجسته‌ترین شاگرد سورا، پل سینیاک بود، که در اوایل کارش، هانری ماتیس را تحت تأثیر قرار داد و از این رهگذر در شکل‌گیری فوویسم مؤثر واقع شد. شیوۀ استفاده از نقطه‌های کوچک رنگ را پوانتیلیسم می‌نامند. سورا خود اصطلاح «دیویزیونیسم» را ترجیح می‌داد. امروزه این اصطلاح را گاه در مورد نظریۀ موجد نقاشی‌های سورا به‌کار می‌برند، و پوانتیلیسم را به تکنیک خاص رنگ‌گذاری اطلاق می‌کنند؛ در عین حال دو اصطلاح به‌جای یکدیگر هم به‌کار می‌روند.

 

---