هییت منصفه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هیئت مُنصِفه (Jury, Juror)

مجموعه‌ای از افراد معمولی یک جامعه که به قید سوگند مکلف‌اند دربارۀ واقعیت‌های یک پرونده تصمیم بگیرند و در دادگاه‌های قانونی بیان رأی کنند. طبق اصل ۱۶۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی علنی است و با حضور هیئت منصفه در محاکم دادگستری صورت می‌گیرد. در ایران هیئت منصفۀ سیاسی هنوز ترتیب قانونی ندارد، ولی برای مطبوعات به‌موجب قانون هیئت منصفه مصوب ۱۳۷۹ش، انتخاب آن به این طریق خواهد بود: هر دو سال یک‌بار در مهرماه به منظور تعیین اعضای هیئت منصفه در تهران به دعوت رئیس قوۀ قضائیه یا نمایندۀ ایشان و با حضور ایشان یا نمایندۀ وی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس شورای اسلامی شهر تهران، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و نمایندۀ شورای سیاست‌گذاری ائمۀ جمعۀ سراسر کشور و در مراکز استان به دعوت نمایندۀ ریاست قوۀ قضائیه و با حضور وی و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس شورای اسلامی شهر مرکز استان، رئیس سازمان تبلیغات و امام جمعه مرکز استان یا نمایندۀ وی تشکیل می‌شود. هیئت مذکور در تهران ۲۱ نفر و در سایر استان‌ها چهارده نفر از افراد مورد اعتماد عمومی را از بین گروه‌های مختلف اجتماعی (روحانیون، اساتید دانشگاه، پزشکان، مهندسان، نویسندگان و روزنامه‌نگاران، وکلای دادگستری، دبیران و آموزگاران، اصناف، کارمندان، کارگران، کشاورزان، هنرمندان و بسیجیان) به منزلۀ اعضای هیئت منصفه انتخاب می‌کند. اعضای هیئت منصفه پس از انتخاب در جلسه‌ای در برابر قرآن کریم به خداوند متعال سوگند یاد می‌کنند که بدون درنظرگرفتن گرایش‌های شخصی و گروهی و با صداقت و تقوی و امانت در راه احقاق حق و ابطال باطل انجام وظیفه کنند. رد صلاحیت اعضای هیئت منصفه همانند رد صلاحیت قضات است. پس از اعلام ختم رسیدگی، بلافاصله هیئت منصفه به شور می‌پردازد و نظر کتبی خود را، مبنی بر این‌که متهم بزهکار است یا نه و در صورت بزهکاری مستحق تخفیف است یا نه، اعلام می‌کند.