پروت، ویلیام (۱۷۸۵ـ۱۸۵۰)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

پروت، ویلیام (۱۷۸۵ـ۱۸۵۰)(Prout, William)
شیمی‌دان و فیزیک‌دان انگلیسی. در ۱۸۱۵، فرضیه‌ای را عرضه کرد که بر اساس آن، جرم اتمی نسبی[۱] هر اتم مضرب صحیح و دقیقی از جرم اتم هیدروژن است. کشف ایزوتوپ‌ها (اتم‌هایی از یک عنصر با جرم‌های متفاوت) در قرن ۲۰، این نظریه را باطل کرد. در ۱۸۲۷، پروت برای نخستین‌بار ترکیبات غذایی را به سه قسمت اصلی عمده یعنی کربوهیدرات‌ها[۲]، چربی‌ها[۳] و پروتئین‌ها[۴] طبقه‌بندی کرد. در گلاستر‌شر[۵] زاده شد و در ادینبورگ[۶]، در رشته داروسازی درس خواند. در لندن به پزشکی پرداخت و آزمایشگاه شیمیایی خصوصی‌ای راه‌اندازی کرد. از ۱۸۱۳، دربارۀ «شیمی حیوانی» مطلب می‌نوشت و مقالاتی منتشر می‌کرد. با مطالعۀ فرآورده‌ها و ترشحات طبیعی متفاوت، متقاعد شد که همه از تجزیۀ مواد شیمیایی بافت‌های بدن حاصل می‌شوند. در ۱۸۱۸، اوره[۷] و اسید اوریک[۸] را برای اولین‌بار جداسازی کرد و شش سال بعد، اسید هیدروکلریک[۹] را در شیرۀ گوارشی معده یافت. در مقاله‌ای که با ‌نام مستعار منتشر کرد (۱۸۱۵)، بر اساس مقادیر وزن‌های اتمی چنین نتیجه‌گیری کرد که هیدروژن مبنای ساختمانی و اصلی مواد است. بعداً، در ۱۹۲۰، ارنست رادرفورد[۱۰] هسته هیدروژن را به افتخار او پروتون نام‌گذاری کرد. پروتون[۱۱] جزء اصلی همۀ هسته‌های اتمی[۱۲] است. پروت در زمینۀ گازهای اتمسفری نیز مطالعه می‌کرد و در ۱۸۳۲، مقدار صحیح چگالی هوا را به‌دست آورد. انجمن سلطنتی[۱۳] طرح او را برای ساخت بارومتر یا فشارسنج[۱۴] به‌منزلۀ استاندارد ملی پذیرفت.

 


  1. relative atomic mass
  2. carbohydrates
  3. fats
  4. proteins
  5. Gloucestershire
  6. Edinburgh
  7. urea
  8. uric acid
  9. hydrochloric acid
  10. Ernest Rutherford
  11. proton
  12. atomic nucleus
  13. Royal Society
  14. barometer