ماندلا، وینی مادیکیزلا (۱۹۳۶)
مانْدِلا، وینی مادیکیزِلا (۱۹۳۶)(Mandela, Winnie Madikizela)
از فعالان حقوق مدنی، اهل افریقای جنوبی و همسر سابق نلسون ماندلا. او، که در دورۀ طولانی زندانی‌بودن نلسون ماندلا (۱۹۶۴ـ۱۹۹۰) سخن‌گوی اصلی کنگرۀ ملی افریقا[۱] بود، در مه ۱۹۹۱، به سبب نقشی که در ربودن چهار جوان داشت به شش سال زندان محکوم شد. در ۱۹۹۳ حکم محکومیت او را دیوان عالی افریقای جنوبی لغو کرد. در مه ۱۹۹۴، در‌پی پیروزی کنگرۀ ملی افریقا در نخستین انتخابات افریقای جنوبی که در آن سفید و سیاه حق رأی داشتند، در حکومت جدید معاون وزیر شد. در ۱۹۹۵، در‌پی مطرح‌شدن ادعاهایی مبنی بر کوتاهی وی در اجرای وظایفش، از مقام خود در کابینه برکنار شد. وینی ماندلا، که فعّالانه به تبلیغ و پیشبرد آرمان کنگرۀ ملی افریقا همت گماشته بود، یک سال به زندان افتاد و بارها تحت بازداشت خانگی قرار گرفت. در آوریل ۱۹۹۲، او و نلسون ماندلا پس از ۳۳ سال زندگی مشترک از هم جدا شدند. وینی ماندلا در همان سال از منصب‌های خود در کنگرۀ ملی افریقا، از جمله مقامش در کمیتۀ اجرایی ملی[۲] کنگرۀ یادشده کناره گرفت. در آوریل ۱۹۹۴، در مقام نامزد کنگرۀ ملی افریقا در انتخابات شرکت کرد. در مه ۱۹۹۴، به وزارت هنر، فرهنگ، علم و فناوری منصوب شد ولی پس از مطرح‌شدن ادعاهایی دربارۀ فساد او، از جمله این که قراردادهای دولتی را در ازای دریافت حق حساب واگذار می‌کرده است، از مقامش برکنار شد. در مارس ۱۹۹۶، رسماً از نلسون ماندلا طلاق گرفت. در اوایل دسامبر ۱۹۹۷، کمیسیون حقیقت و مصالحه[۳] افریقای جنوبی به اتهامات وارده بر وینی ماندلا مبنی بر دست‌داشتن او در حداقل شش فقره قتل در اواخر دهۀ ۱۹۸۰، علناً رسیدگی کرد. چهار روز پس از پایان رسیدگی‌ها، منابع کنگرۀ ملی افریقا ادعا کردند که مجمع زنان[۴] نامزدی خانم ماندلا را برای احراز مقام معاونت ریاست جمهوری پس گرفته است.