بازخوردهای ارسالی در سالکی، بهرام (تهران ۱۳۳۶ش)

آخرین اثر بهرام سالکی ، کتابت ، تزیین و مصورسازی دیوان شمس الدین محمد حافظ شیرازی است . دکتر غلامحسین عربشاهی در مقاله ای می نویسند: مصور سازی اشعار شمس الدین محمد حافظ به دلیل چند وجهی بودن مضامین آن ، که در صنعت ادبی به نام « ایهام » یاد می شود ، کاریست که به قول خود ایشان : هزار نکته ی باریکتر ز مو این جاست . استاد بهرام سالکی ، در طول دو سال گذشته با آگاهی به این امر ، اقدام به کتابت ، تزیین و تصویر سازی اشعار این شاعر بزرگ کرده است و به نظر حقیر ، موفق ترین کاریست که در مصور کردن اشعار حافظ شیراز تا کنون ، به انجام رسیده است . تصویر کردن مضامینی از این دست ، با روش های مرسوم و با سابقه موجود ، راه به جایی نبرده است و نیز نخواهد برد . به عنوان مثال از بیتی یاد می کنم که در مجموعه این تابلوها به تصویر کشیده شده است : عجایب ره عشق ای رفیق بسیارست ز پیش آهوی این دشت ، شیر نر بدوید بیان عینی این بیت در مکتب نگارگری ایرانی و یا شیوه رئالیسم مغرب زمین ، احتمالاً تصویر دشت سرسبزی خواهد بود که در آن آهویی به تک ، در پی شکار شیریست . این گونه تصویر سازی از اندیشه های عرفانی و غنایی ، نه تنها کمکی به عینیت بخشیدن آن نمی کند بلکه مضمون آن را هم از رسایی و چند بُعدی بودن دور می سازد . با دقتی در محتوای این بیت ، امری نا ممکن و خیال انگیز در راه عشق واقع شده است. یعنی در این عرصه ، هر اتفاق غیر قابل باوری ، شدنی است . پس کالسکه ای هم می تواند از مانع درختی که در میان جاده وجود دارد ، بگذرد. یعنی امری نامحتمل که تنها در دنیایی سیال بین واقعیت و رویا امکان ظهور خواهد داشت . مضمون این تابلو از نظر وقوع یک حادثه غریب ، مشابهتی با بیت یاد شده دارد . هر دو این وقایع ، فقط در خیال قابل تصور است. مکتب « سورئالیسم » به نظر حقیر برای مصور کردن اشعار عرفانی ، قابلیت تام و تمامی دارد و گاه می تواند در ارائه مضمون ، شانه به شانه شعر حرکت کند . تابلوی ماهی محصور در شیشه ساعت شنی را نگاه کنید . بــــر لب بحـــــر فنـــا منتظـــــریم ای ســـــاقی فرصتی دان که ز لب تا به دهان این همه نیست ماهی نمادی از انسان است و آب ، تمثیلی از عمر آدمی ، که در حال ریزش است و انسان بر لب پرتگاه نیستی ، عنقریب شاهد سقوط خود در این « بحر فنا » خواهد بود. انتخاب قالب بیاضی برای قطع این کتاب و تزییناتی دل انگیز که با نگاهی هوشمندانه به اصالت ذخایر فرهنگ ایرانی به انجام رسیده است ، در کنار تصویرسازی بدیع ، حکایت از خلق نسخه ای ماندگار و سخنی تازه دارد . بکارگیری جسورانه خطِ فخیم و چشم نواز ریحان ، برای یک متن ادبی / که استادانه از عهده اش برون آمده است / نشان از آگاهی و اشراف تمام عیار این هنرمند به دقایق هنر خوشنویسی دارد. همت حافظ شیراز بدرقه ی راه این هنرمند بزرگ باد. فرازهایی از دستنوشته « نقش عَجَب » 1 - دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی - جلد دوم – ص . 1698 – به کوشش بهاء الدین خرمشاهی – انتشارات دوستان