بازخوردهای ارسالی در هرتسفلد، ارنست امیل (۱۸۷۹ـ۱۹۴۸)

ریچارد فرای، ایرانشناس شهیر که مدتی را با هرتسفلد در دانشگاه هاروارد گذراند و از نزدیک با او آشنایی داشت، درباره وی می‌نویسد: «مستشرق و عالم بزرگ علم آثار قدیمی ارنست هرتسفلد که قریب شش ماه قبل در شهر بال از بلاد سوییس فوت کرد یکی از اعاظم علمانی است که ما را به معرفت احوال ایران قدیم آشنا ساخته‌­اند چنانکه هرتسفلد اول کسی است که اهمیت دخالت ایران دوره ساسانی را در تاریخ معماری و صنعت به عالم فهمانده و در نتیجه مطالعات و تحقیقات عدیده در خصوص معماری و ابنیه ایران قدیم دایره اطلاعات دیگران را که در این بابا بسیار محدود بود وسعت کامل بخشیده است.» وی ادامه می‌دهد: «علم و اطلاع بی پایان هرتسفلد تنها محدود به ایران نبود بلکه نسبت به احوال عالم عربیت و تمدن­‌های قدیم سرزمین بین­النهرین نیز احاطه و معرفتی تمام داشت. نام هرتسفلد پیوسته با تاریخ تخت جمشید توام خواهد بود چرا که اوست که اول بار در آن خرابه‌­ها با روشی علمی به حفاری پرداخته و نتایج مهمی به دست آورده است. انتشار متن و ترجمه کتیبه پهلوی پایکولی یکی از بزرگترین کارهایی است که به دست هرتسفلد انجام یافته و نالنتیجه تمام فضلایی را که در باب ایران قدیم کار می­‌کنند قرین امتنان ساخته است.» فرای در ادامه با اشاره به آخرین تالیف هرتسفلد می‌نویسد: «اندکی قبل از فوت هرتسفلد بالاخره بزرگترین تالیفات خویش را که مدت‌ها در تالیف آن رنج می‌برد منتشر ساخت. این کتاب که در دو جلد به سال 1947 میلادی در شهر پرینستن آمریکا انتشار یافته در باب زرتشت و دنیای عهد اوست. شاید این دانشمند آینده شومی را که در انتظار او بود پیش‌بینی می‌کرد چه این کتاب اخیر او هیچ قسم فهرستی ندارد و بی‌شباهت به نمونه‌های مطبعه که آن را به عجله خوانده باشند نیست. با تمام این احوال کتاب مزبور پر از آرا تازه تازه و متضمن عقاید هرتسفلد راجع به زندگانی زردشت است.» ماجرای هرتسفلد و خروج آثار باستانی ایران پروفسور هرتسفلد در سال 1307 ش براساس تصویب مجلس شورای ملی برای تدریس در رشته تاریخ، جغرافیای تاریخی و باستان­‌شناسی به استخدام دولت ایران درآمد. او در طی سال‌های 1931-34 میلادی از طرف موسسه شرق­‌شناسی دانشگاه شیکاگو مأمور کاوش در تخت جمشید شد. وی در روز 6 مرداد 1312 قصد داشت با اتومبیل شخصی خود از مرز خسروی در غرب کشور خارج شود. مأموران گمرک تعداد 27 قطعه آثار عتیقه را از جامه‌­دان او کشف و توقیف کردند. بر اساس جدولی که مرحوم دکتر عزت‌الله نگهبان ارائه می­‌دهد اولین تماس هرتسفلد با آثار باستانی ایران در سال 1289 شمسی/1910 میلادی بود. پروفسور هرتسفلد هنگامی که ریاست هیئت حفاری در تخت جمشید را به عهده داشت، در تابستان 1313 شمسی متهم به خروج غیر قانونی بعضی از اشیاء عتیقه از کشور شد. اسناد مربوط به قاچاق آثار عتیقه ایران در بایگانی سازمان اسناد ملی ایران و نیز مرکز اسناد وزارت امور خارجه ایران موجود است. https://www.cgie.org.ir/fa/news/154416/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA