مندلسون (بارتولدی)، فلیکس (۱۸۰۹ـ۱۸۴۷): تفاوت میان نسخه‌ها

 

مِندِلْسون (بارتولدی)، فلیکس (۱۸۰۹ـ۱۸۴۷)(Mendelssohn (-Bartholdy), Felix)<br/> [[File:38427100.jpg|thumb|مِندِلْسون]] {{جعبه زندگینامه

}}آهنگ‌ساز، پیانونواز، و رهبر ارکستر، زادۀ آلمان. موسیقی او سبُکی و جذابیت موسیقی کلاسیک را در زمینه موضوع‌های رُمانتیک و توصیفی به‌کار می‌گیرد. ازجمله مشهورترین آثارش عبارت‌اند از ''رؤیای شب نیمۀ تابستان''<ref>''A Midsummer Night’s Dream''</ref> (۱۸۲۷)، اوورتور ''غار فینگال''<ref>''Fingal’s Cave''</ref> (۱۸۳۲)، و پنج سمفونی، شامل سمفونی «اصلاح دینی<ref>Reformation </ref>» (۱۸۳۰)، سمفونی «ایتالیایی» (۱۸۳۳)، و سمفونی «اسکاتلندی» (۱۸۴۲). او در احیا و ترویج علاقۀ همگانی به موسیقی یوهان سباستیان باخ<ref>Johann Sebastian Bach </ref>، نقش مهمی داشت. مندلسون پسر بانکدار ثروتمند آبراهام مندلسون<ref>Abraham Mendelssohn </ref> و نوۀ فیلسوف یهودی موزِس مندلسون<ref>Moses Mendelssohn </ref> بود. خانواده‌اش به کیش مسیحی درآمدند و در ۱۸۱۲ به برلین نقل مکان کردند. در ۶سالگی از مادرش و در ۷‌سالگی از ماری بیژو<ref>Marie Bigot </ref> در پاریس تعلیم پیانو گرفت. در ۱۸۱۷، پس از بازگشت به برلین، شاگرد کارل تسِلتر<ref>Carl Zelter </ref>، آهنگ‌ساز، شد، و در ۱۸۲۱ با گوته<ref>Goethe </ref> در وایمار<ref>Weimar</ref> ملاقات کرد. پیش از آن، در ۱۸۱۸، پسرک ۹ساله در یک کنسرت مجلسی نوازندگی کرد، و تا پیش از ۱۳‌سالگی آثار بسیاری ساخت، که یکی از آن‌ها کوآرتت پیانو اپوس یک بود. ثروت پدرش، او را قادر ساخت تا رهبری یک ارکستر خصوصی را به‌دست بگیرد، و او نخستین سمفونی خود را در ۱۵‌سالگی، پس از ساختن سیزده سمفونی برای سازهای زهی، خلق کرد. تا ۱۸۲۵ اپرای کوتاه ''عروسی کاماکو''<ref>''Camacho’s Wedding''</ref> را به‌پایان رساند، که به هزینۀ خانواده در ۱۸۲۷ اجرا شد. همچنین در ۱۸۲۵ نخستین شاهکار خود، اُکتت<ref>Octet </ref> زهی، را ساخت. در ۱۷‌سالگی اوورتور نمایش‌نامۀ ''رؤیای شب نیمۀ تابستان'' اثر شکسپیر<ref>''Shakespeare''</ref> را ساخت (که بقیۀ موسیقی صحنه‌ای آن در ۱۸۴۲ ساخته شد). در ۱۸۲۹ اثر فراموش‌شدۀ ''پاسیون قدیس متّی''<ref>''St Matthew Passion''</ref> اثر باخ را در آکادمی آواز<ref>Vocal Academy </ref> رهبری کرد و نخستین سفر خود به انگلستان را برای رهبری انجمن فیلارمونیک<ref>Philharmonic Society </ref>، لندن، انجام داد، که پس از آن نیز مدتی را برای تعطیلات در اسکاتلند سپری کرد و برای ساخت اوورتور ''هبریدز''<ref>''Hebrides''</ref> (''غار فینگال'') و سمفونی «اسکاتلندی» از آن‌جا تأثیرهایی گرفت، و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۳۱ در ایتالیا بر روی آن کار کرد. در ۱۸۳۳ رهبری جشنوارۀ راین سفلا<ref>Lower Rhine Festival</ref> را در دوسلدورف<ref>Düsseldorf </ref> برعهده گرفت، و سپس در سِمت سرپرست موسیقی این جشنواره استخدام شد، اما این شهر را به قصد لایپزیگ<ref>Leipzig </ref> ترک کرد و در ۱۸۳۵ رهبر «رسمی» کنسرت‌های گِواندهاوس<ref>Gewandhaus </ref> شد. در ۱۸۳۷ با سسیل ژان‌رنو<ref>Cécile Jaenrenud </ref>، از یک خانوادۀ هوگنو (پروتستان فرانسوی)<ref>Huguenot </ref>، ازدواج کرد. در سپتامبر همان سال پاسیون ''پولس حواری''<ref>''St Paul''</ref> را در جشنوارۀ بیرمنگام<ref>Birmingham Festival </ref> رهبری کرد. در ۱۸۴۱ به برلین رفت تا مدیریت بخش موسیقی آکادمی هنرها<ref>Academy of Arts </ref> را برعهده بگیرد، و در آن‌جا موسیقی متن چند نمایش‌نامۀ کلاسیک یونانی، انگلیسی، و فرانسوی را تهیه کرد. در اواخر ۱۸۴۲ کنسرواتوار لایپزیگ را بنا نهاد. در ۱۸۴۵ مقام رهبری ارکستر خود در لایپزیگ را دوباره به‌دست‌ آورد، و نخستین اجرای محبوب‌ترین اثرش، کنسرتوی ویولن را رهبری کرد. اما وضع سلامتی‌اش خوب نبود، و سفرش به انگلستان برای رهبری ''الیاس''<ref>''Elijah''</ref> در جشنوارۀ بیرمنگام در اوت ۱۸۴۶ آخرین سفرش نیز شد. ارزشمندترین جنبۀ موسیقی مندلسون تلفیق حال‌وهوایی رُمانتیک و تغزلی با معنای دقیقی از فرم است. ازجمله آثار اوست: ''اولین شب والپورگیس''<ref>''Erste Walpurgisnacht''</ref> اثر گوته برای تک‌خوان‌ها، کُر، و ارکستر. سیزده سمفونی برای سازهای زهی (۱۸۲۱ـ۱۸۲۳)، ''ملوزینۀ زیبا''<ref>''The Fair Melusine''</ref> (۱۸۳۳)، ''روی بلاس''<ref>''Ruy Blas''</ref> (۱۸۳۹). شش کوآرتت زهی؛ دو کوینتت زهی. مقدار زیادی موسیقی پیانو شامل ''آوازهای بی‌کلام''<ref>''Lieder ohne Worte/Songs without words''</ref> (۴۸ قطعه)؛ شش سونات و قطعه‌های دیگر برای ارگ.