روفینی، پایولو (۱۷۶۵ـ۱۸۲۲)
روفینی، پائولو (۱۷۶۵ـ۱۸۲۲)(Ruffini, Paolo)
| پایولو روفینی Paolo Ruffini | |
|---|---|
| زادروز |
۱۷۶۵م |
| درگذشت | ۱۸۲۲م |
| ملیت | ایتالیایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در مودنا |
| شغل و تخصص اصلی | ریاضی دان |
| شغل و تخصص های دیگر | فیزیک دان |
| گروه مقاله | ریاضیات |
ریاضی‌دان، فیلسوف، و فیزیک‌دان ایتالیایی. قضیه[۱]ای با اثباتی ناقص عرضه کرد حاکی از آن‌که برای معادلات[۲] درجۀ پنجم و بالاتر نمی‌توان جوابی کلی، با استفاده از رادیکال[۳]ها، ازجمله ریشه[۴]های دوم، سوم، و غیره، به‌دست آورد. این قضیه پس از آن‌که نیلس آبل[۵]، ریاضی‌دان نروژی، با اثباتی دقیق بر آن صحه نهاد، به قضیۀ آبل ـ روفینی[۶] معروف شد. روفینی در والنتانو[۷]، واقع در ویتربو[۸]، زاده شد و در مودنا[۹] درس خواند. از ۱۷۸۸، در دانشگاه آن‌جا استاد بود و در ۱۷۹۶، زمانی که ناپلئون وارد مودنا شد، به مقامی رسمی از جانب جمهوری فرانسه منصوب شد. دو سال بعد، به‌سبب آن‌که حاضر نشد سوگند وفاداری به جمهوری ادا کند، مدتی از تدریس منع شد. سهم قابل ملاحظه‌ای در پیشبرد نظریۀ معادلات[۱۰] داشت و نظریۀ جانشانی‌ها[۱۱] (جایگزینی‌ها) را پروراند که طلیعۀ نظریۀ جدید گروه‌ها[۱۲] بود. کار او در این زمینه بعداً در چارچوب نظریۀ کلی حل‌پذیری معادلات جبری[۱۳] قرار گرفت که اواریست گالوآ[۱۴]، ریاضی‌دان فرانسوی، آن را عرضه کرد. علاوه بر این‌ها، روفینی به بررسی این امکان پرداخت که موجودات زنده براثر شانس و تصادف پا به عرصۀ وجود گذاشته‌اند و از این طریق، به نخستین تحقیقات در نظریۀ احتمال[۱۵] دست یازید.