کاپیتزا، پتر (۱۸۹۴ـ۱۹۸۴)
کاپیتْزا، پِتر (۱۸۹۴ـ۱۹۸۴)(Kapitza, Peter)
| پِتر کاپیتْزا Peter Kapitza | |
|---|---|
| زادروز |
1894م |
| درگذشت | 1984م |
| ملیت | اهل شوروی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مؤسسۀ پلی‌تکنیک پتروگراد |
| شغل و تخصص اصلی | فیزیک‌دان |
| گروه مقاله | فیزیک و مکانیک |
| جوایز و افتخارات | جایزۀ نوبل فیزیک |
فیزیک‌دان اهل شوروی. در ۱۹۷۸، به‌سبب تحقیق در زمینۀ مغناطیس و فیزیک دمای کم به جایزۀ نوبل فیزیک دست یافت. در زمینۀ اَبَرشارگی[۱] هلیوم مایع تحقیق می‌کرد و برای نخستین‌بار، به میدان‌های مغناطیسی پرشدت نیز دست یافت. در نزدیکی سن‌پترزبورگ زاده شد و در مؤسسۀ پلی‌تکنیک پتروگراد[۲] درس خواند. پس از آن، به آزمایشگاه کاوندیش[۳]، در دانشگاه کیمبریج انگلستان، رفت و در آن‌جا با متخصص فیزیک هسته‌ای، ارنست رادرفورد[۴]، شروع به همکاری کرد. در ۱۹۳۰، مدیر آزمایشگاه موند[۵] در کیمبریج شد. این آزمایشگاه را برای او ساخته بودند. در ۱۹۳۴، هنگامی‌که برای شرکت در همایشی علمی به اتحاد شوروی رفت، یوسیف استالین[۶] به او اجازه بازگشت نداد. به‌همین سبب، آزمایشگاه موند را به قیمت تمام‌شده به شوروی فروختند، و آن را برای بهره‌برداری کاپیتزا به فرهنگستان علوم شوروی[۷] انتقال دادند. در ۱۹۴۴، کاپیتزا از همکاری برای ساخت سلاح هسته‌ای سرباز زد و درنتیجه، تا زمان مرگ استالین در ۱۹۵۳، در خانه‌اش تحت نظر بود. از نخستین کسانی بود که دربارۀ خواص غیرعادی هلیوم II، به تحقیق پرداختند. هلیوم II گرما را بسیار سریع‌تر از مس منتقل می‌کند. کاپیتزا نشان داد که این خاصیت به‌سبب آن است که گران‌‌روی[۸] هلیوم II در این حالت، بسیار کمتر از هر مایع یا گاز دیگر است. این خاصیت هلیوم را اَبَرشارگی می‌گویند. در ۱۹۳۹، دستگاهی برای تولید اُکسیژن مایع در مقیاس صنعتی ساخت که در کارخانه‌های فولادسازی کاربرد داشت. همچنین برای تولید هوای مایع در حجم زیاد توربینی اختراع کرد که بسیار کم‌هزینه بود.