گودل، کورت (۱۹۰۶ـ۱۹۷۸)
گودِل، کورْت (۱۹۰۶ـ۱۹۷۸)(Gödel, Kurt)
| کورت گودل Kurt Gödel | |
|---|---|
| زادروز |
۱۹۰۶م |
| درگذشت | ۱۹۷۸م |
| ملیت | آلمانی تبار اهل چک |
| تحصیلات و محل تحصیل | دکتری رشته ریاضیات در دانشگاه وین |
| شغل و تخصص اصلی | ریاضی دان و منطق دان |
| آثار | مجموعه آثار کورت گودل |
| گروه مقاله | ریاضیات |
ریاضی‌دان و منطق‌دان آلمانی‌تبارِ اهل چک. از والدینی آلمانی‌زبان در چکسلواکی متولد شد و در دانشگاه وین در رشتۀ ریاضیات تحصیل کرد و در همان‌جا با حلقۀ وین[۱] آشنا شد. نتایج بسیار مهم او در ۱۹۳۱ به‌صورت رسالۀ دکتری او در ۱۹۳۲ درآمد (قضایای گودل[۲]). در ۱۹۳۸ از اتریش به امریکا مهاجرت کرد و در مؤسسۀ مطالعات عالی[۳] در پرینستون[۴] به‌کار مشغول شد. دستاوردهای گودل تقریباً مترادفند با دستاوردهای منطق ریاضی در اواسط قرن ۲۰ و ازجمله عبارت‌اند از اثبات کامل‌بودن محاسبۀ محمول‌های درجۀ اول و نتایج انقلابی دیگری که عموماً قضایای گودل خوانده می‌شوند. او همچنین اثبات کرد که هیچ دستگاه صوري رياضي نمی‌تواند سازگاری خودش را اثبات کند و بدین‌ترتیب عملاً به برنامۀ هیلبرت[۵] پایان بخشید، هرچند اثبات گنتسن[۶]، مبنی‌بر این که اگر استقرای فراتر از اعداد محدود مجاز باشد سازگاری ریاضیات را می‌توان اثبات کرد، تا حدودی تسلایی برای هیلبرت محسوب می‌شود. از ۱۹۴۳ به‌بعد گودل خود را وقف فلسفه کرد و نه فقط به فلسفۀ ریاضیات بلکه به نسبیت عام[۷] و جهان‌شناسی[۸] پرداخت. دیدگاه‌های فلسفی او در نقطۀ مقابل دیدگاه‌های حلقۀ وین قرار داشت و به نوعی به افلاطون‌گراییِ حاوی عناصر مجرد دینی متمایل بود. در سال‌های بعد گودل گاه رفتارهای غیرعادی از خود نشان می‌داد. او پس از دوره‌ای بیماری، از ترس این که مبادا مسمومش کنند تا سر حد مرگ از خوردن خودداری کرد. نوشته‌های گودل دربارۀ مبانی منطق و ریاضیات در مجموعۀ آثار کورت گودل[۹] (جلد اول شامل نوشته‌های ۱۹۲۹ـ ۱۹۳۶ و جلد دوم شامل نوشته‌های ۱۹۳۸ـ۱۹۷۴) به‌چاپ رسیده‌اند.