جیحون، گنجینه

مجموعه‌ای از آثار هنری طلایی و نقره‌ای با قدمت حدود قرن ۸ تا ۴پ‌م. در حفاری‌های غیرعلمی تپه‌ای به نام تَختِ قُباد در ناحیۀ بَلخ قدیم در ساحل راست آمودریا یا جِیحون در اواخر قرن ۱۹ به‌دست آمده است. گنجینۀ جیحون به هنر ماد و یا سکاها منسوب شده است؛ حال آن‌که تأثیر هنر لیدی در این مجموعه آشکار است و شاید کار هنرمندان لیدیایی باشد. به گمانی، گنجینۀ جیحون هدایای اهدایی به یک معبد بوده است. آنچه اشیای هنری گنجینۀ جیحون را به مادها منسوب می‌کند نقش و شمایل مردی بَرسَم‌به‌دست است که با نقوش تَختِ جَمشید مقایسه می‌شود و نیز خنجری طلایی معروف به دشنۀ مادی یا آکیناکِس. آکیناکس را بر کمر اشراف مادی و پارسی در نقوش تخت جمشید می‌بینیم. این گنجینه در موزۀ بریتانیا در لندن نگهداری می‌شود.