هدر، گوردخمه
هدر، گوردَخمِه
(یا: سلماس) مقبره‌ای در کوه‌های شوریک روستای هدر شهر سلماس واقع در استان آذربایجان غربی. گوردخمۀ هدر در حقیقت از دو دخمه تشکیل شده است. این دو مقبره در بالای کوه قرار دارند و در زبان محلی دخمۀ دختر و دخمۀ پسر نامیده می‌شوند. دخمۀ پسر پایین‌تر از دخمۀ دختر واقع است و ورودی آن روبه جنوب است. این ورودی مستطیلی‌شکل است و ارتفاعی به اندازۀ قد متوسط انسان دارد. پس از ورودی فضای بزرگ مستطیل‌شکلی با سطوحی صاف و منظم دیده می‌شود. ورودی این اتاق شبیه ورودی اصلی است و خود اتاق نیز به فضای اصلی یا تالار بزرگ مربوط است. پیرامون فضای بزرگ تالار سکویی ساخته شده است که ظاهراً جای قرارگرفتن اشیای مقبره بوده است. اتاق جسد کمی پایین‌تر از اتاق قرار گرفته و سطح آن ناصاف و کف آن از خاک پر شده است. دخمه دختر بالاتر از دخمۀ اولی و در فرورفتگی طبیعی کوه ایجاد شده است. ورودی آن مستطیل‌شکل و عبور از آن آسان است. پس از ورود فضای مدوری به عنوان فضای تقسیم دخمه دیده می‌شود. این قسمت با سه اتاق پیرامونش در ارتباط است. سقف این گوردخمه تقریباً گنبدی‌شکل است و کف و دیواره‌های آن بسیار ناصاف و از نظر مصالح با دیگر دخمه‌ها متفاوت است. گوردخمۀ هدر مانند سایر گوردخمه‌های منطقه بیانگر وجود تمدنی کهن در این منطقه است و می‌تواند به مرکزی مهم برای جلب تاریخ پژوهان و علاقه‌مندان آثار باستانی تبدیل شود.