البرز، شهرستان
| البرز، شهرستان | |
|---|---|
| استان | قزوین |
| بخش | مرکزی و محمدیه |
| جمعیت | 242,865نفر (1395ش) |
| موقعیت | نواحی شرق مرکزی استان قزوین |
| نوع اقلیم | نواحی شمالی: تابستان معتدل و زمستان سرد؛ نواحی جنوبی: تابستان گرم و زمستان سرد |
| ارتفاع از سطح دریا | 1275متر (مرکز شهرستان) |
| نام لاتین | Alborz |
| شهر ها و آبادی ها | شهرهای الوند، محمدیه، شریف‌آباد، بیدستان و مهرگان |
البرز، شهرستان (County) Alborz
واقع در استان قزوین، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش محمدیه با مرکزیت اداری شهر الوند. در پایان سال 1383ش با جدا شدن بخش البرز از شهرستان قزوین (به انضمام مزرعۀ باقرآبادی و شهر صنعتی البرز از دهستان شریف‌آباد بخش مرکزی شهرستان قزوین)، به شهرستان ارتقاء یافته است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان البرز 242,865نفر است؛ براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، بیشتر از 90درصد این جمعیت شهرنشین و کمتر از 10درصد روستانشینند. این شهرستان که به عنوان کوچک‌ترین شهرستان استان قزوین در نواحی شرق مرکزی آن واقع است، شامل چهار دهستان به نام‌های پیریوسفیان، حصارخروان، شریف‌آباد و نصرت‌آباد، و پنج شهر به نام‌های الوند، محمدیه، شریف‌آباد، بیدستان و مهرگان (تأسیسِ سال 1401ش) می‌شود. این شهرستان از شرق با شهرستان آبیک، از جنوب با شهرستان بوئین زهرا و از غرب و شمال با شهرستان قزوین محدود می‌شود.
شهرستان البرز با ارتفاع ۱۲75متر از سطح دریا (مرکز شهرستان) از لحاظ عارضه‌نگاری و اقلیمی به دو بخش شمالی و جنوبی قابل تفکیک است: بخش شمالی که نواحی کوهستانیِ در امتداد رشته‌کوه‌های البرز است، تابستان‌های معتدل و زمستان‌هایی سرد، و نواحی جنوبی این شهرستان که جزئی از دشت قزوین است، تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد دارد. شهرستان با بارش متوسط سالانۀ 312میلیمتر جزو نواحی نیمه‌بیابانی ایران است و در نواحی کوهستانی بارش‌هایی به صورت برف و در نواحی پست به صورت باران دارد. این شهرستان به دلیل تشکیل دو ناحیۀ صنعتی بزرگ (شهر صنعتی البرز و شهرک صنعتی لیا)، طی چهار دهۀ اخیر میزبان انبوهی از مهاجران بوده که در شهرها و شهرک‌های مسکونی تازه‌تأسیس آن ساکن شده‌اند. در واقع شهرهای این شهرستان در چهار دهۀ اخیر، به دلیل رونق گرفتن مجتمع‌های صنعتی و مهاجرت نیروهای کار، از نو تأسیس شده یا که از حالت روستایی به شکل شهری ارتقاء یافته‌اند. مردم بومی شهرستان به زبان ترکی آذربایجانی و تاتی و مهاجران به فارسی سخن می‌گویند.
کشاورزی و دامداری شغل عموم روستانشینان شهرستان است و مهم‌ترین محصولات کشاورزی آنها غلات و حبوبات و دانه‌های روغنی، گیاهان علوفه‌ای، چغندرقند، میوه‌های جالیزی، صیفی‌جات و انگور است.