مطلق

مُطلَق (absolute)

(دربرابر «مقیّد»، «مشروط» و «نسبی») در فلسفه، اعتباریابی قید و شرط امر کلی دربرابر امر جزئی و یگانه موضوع اصیل و حقیقی شناخت. پارمنیدس، نخستین فیلسوفی که مفهوم «مطلق» را در فلسفه وارد کرد، مطلق را همان واحد نخستین می‌دانست. افلاطون به مفهوم مطلق حالتی انتزاعی‌تر بخشید و آن را سرچشمه و بنیاد هر واقعیت تعریف کرد. در فلسفۀ اسلامی مطلق اصولاً به هر مفهوم لابشرط که قید و شرطی نمی‌پذیرد، به‌ویژه به‌وجود مطلق و مبدأ اول اطلاق می‌شود. خردباورانی چون دکارت واسپینوزا، و نیز ایده‌آلیست‌هایی چون شلینگ نیز به‌همین تعریف قائل بودند. مطلق در فلسفۀ هگل نمایانگر لحظۀ عالی رشد ایده یا مثال است. فلاسفۀ تجربی وجود مطلق را انکار کرده‌اند و بر شناخت امر جزئی دربرابر امر کلی تأکید ورزیده‌اند.