کنگره ملی افریقا
کُنگرۀ ملّی افریقا (African National Congress)
حزب سیاسی افریقای جنوبی، تشکیل‌شده در ۱۹۱۲، به‌منزلۀ یک سازمان ملی‌گرای چندنژادی با هدف گسترش دامنۀ حق رأی به همۀ مردم کشور و پایان‌دادن به هرگونه تبعیض نژادی[۱]. ریاست این حزب از ۱۹۹۷ بر عهدۀ تابو امبکی[۲] است. حکومت افریقای جنوبی از ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ کنگرۀ ملی افریقا را غیرقانونی اعلام کرد. در دسامبر ۱۹۹۱، گفت‌وگوهایی میان این حزب و حکومت آغاز شد و در نهایت به تصویب قانون اساسی غیرنژادپرستانه در ۱۹۹۳ انجامید و کنگرۀ ملی افریقا موافقت کرد، به‌عنوان مقدمه‌ای برای استقرار کامل حکومت اکثریت، در قدرت دولت شریک باشد. در آوریل ۱۹۹۴، در نخستین انتخاباتی که همۀ افراد بالغ افریقای جنوبی در آن حق رأی داشتند، کنگرۀ ملی افریقا با احراز ۶۲ درصد آرا پیروزی چشمگیری به‌دست آورد و نلسون ماندلا[۳] به ریاست جمهوری برگزیده شد. نیز، در نوامبر ۱۹۹۵، در نخستین انتخاباتِ مردمی برای تعیین حکومت‌های محلی افریقای جنوبی، کنگرۀ ملی افریقا، با احراز ۶۶.۳ درصد آرا، اکثریت را به‌دست آورد. در دومین انتخابات سراسری غیرنژادپرستانه‌ای که در ژوئن ۱۹۹۹ برگزار شد، کنگرۀ ملی افریقا ۶۶ درصد آرا را از آن خود کرد، اما نتوانست اکثریت کرسی‌های پارلمان را احراز کند. این حزب از راه توافق با حزب کوچکی به رهبری سرخ‌پوستان توانست دولتی برخوردار از اکثریت ۳/۲ لازم، برای تغییر بخش‌هایی از قانون اساسی افریقای جنوبی، تشکیل دهد. کنگرۀ ملی افریقا با ائتلاف با جبهۀ اقلیت[۴]، که فقط یک کرسی در اختیار داشت، توانست در انتخابات ملی ۲۶۷ کرسی از مجموع ۴۰۰ کرسی پارلمان را به دست آورد و اکثــریت ۳/۲ کرسی‌ها را از آن خود کند. کنگرۀ ملی افریقا، اگرچه در آغاز سازمانی غیرخشونت‌گرا بود، از ۱۹۶۰، که در موزامبیک در حالت تبعید به موجودیت خود ادامه می‌داد، شاخه‌ای نظامی تشکیل داد که به خراب‌کاری و آموزش چریکی می‌پرداخت. پس از آزادی ماندلا از زندان و انتقال دفتر مرکزی این سازمان از زامبیا[۵] به ژوهانسبورگ[۶]، کنگرۀ ملی افریقا، در اوت ۱۹۹۰، مبارزۀ مسلحانه را به حال تعلیق درآورد. از ۱۹۹۱ نایب‌رئیس این حزب والتر سیسولو[۷] است. برخی از رهبران پیشین کنگرۀ ملی افریقا عبارت‌اند از سولومون پلاتیه[۸]، آلبرت لوتولی[۹]، و تامبو[۱۰]. بسیاری از رهبران زندانی این حزب در اکتبر ۱۹۸۹ آزاد شدند؛ ماندلا نیز در فوریۀ ۱۹۹۰ آزاد شد. کریس هانی[۱۱] از ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۳، که به‌قتل رسید، رهبری شاخۀ نظامی این حزب را بر‌عهده داشت. در اکتبر ۱۹۹۲، طرح اتهاماتی مبنی‌بر رفتار غیرانسانی با زندانیانی که در اردوگاه‌های کنگرۀ ملی افریقا در بیرون از افریقای جنوبی نگهداری می‌شدند، ماندلا را واداشت که هیئتی برای تحقیق تشکیل دهد. او وعده داد که به چنین بدرفتاری‌هایی خاتمه دهد. موفقیت کنگرۀ ملی افریقا در مذاکرات قانونی که از ۱۹۹۱ با حکومت وقت داشت، در نظر اینکاتا[۱۲] و سیاستمداران سفید‌پوست دستِ راستی تهدید به‌شمار می‌آمد. طی سال‌های آغازین دهۀ ۱۹۹۰، درگیری میان طرفداران کنگرۀ ملی افریقا و اینکاتا صدها کشته به‌جای گذاشت.