جبهةالاسد
جِبْهَهَ‌اَلْاَسَد (Algieba)
(یا: جبهه، گاما اسد[۱]) سومین ستارۀ درخشان صورت فلکی اسد یا شیر. در ناحیۀ گردن این صورت فلکی قرار دارد. جبهه در بیست درجۀ شمالِ استوای آسمانی[۲] یا امتداد استوای زمین در فضا واقع است. جبهه در چنین موقعیتی برای ناظران نیمکرۀ شمالی مرئی است و در دورترین قسمت قابل دسترس نیمکرۀ جنوبی، از دی‌ماه تا اردیبهشت‌ماه دیده می‌شود. جبهه یک دوتایی دیدگانی[۳] یا سامانۀ دوگانۀ ستاره‌ای است که هر دو ستارۀ آن با تلسکوپ به‌روشنی تشخیص داده می‌شوند. این دو ستاره هر ۶۲۰ سال یک‌بار حول مرکز جرم مشترکشان می‌گردند و هر دو تا حدودی سردتر از خورشیدند. ستاره‌هایی مثل جبهه، که با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند، به کهکشان زادگاه زمین یا راه شیری تعلق دارند. این ستاره‌ها یا درخشندگی بسیار زیادی دارند یا به‌طور نسبی به زمین نزدیک‌اند. برای مقایسه، فاصلۀ دورترین ستاره‌هایی که به‌آسانی دیده می‌شوند، به بیش از ۵هزار سال نوری از زمین می‌رسد. درخشش ذاتی یا کل برون‌داد نور زوج درخشان‌تر، یعنی جبهه آ[۴] برابر با قدر مطلق[۵] منهای ۰.۱ است. قدر مطلق ستاره‌های درخشان، کم یا حتی منفی است. این قدر حدوداً ۹۰برابر برون‌داد نور خورشید است. در آسمان شبِ زمین، جبهۀ آ با قدر ظاهری ۲.۲ می‌درخشد. قدر ظاهری[۶] ستارۀ ندیم جبهۀ ب معادل ۳.۴، و قدر ظاهری کل سامانه برابر ۱.۸۴ است. به این ترتیب، دمای سطحی جبهه آ فقط در حدود ۴۲۰۰ درجۀ سانتی‌گراد و تقریباً ۲۵ درصد سردتر از خورشید است. سطحِ به‌نسبت سرد جبهه آ آن را به رنگ نارنجی سیر درآورده است و وقتی با دوربین شکاری یا تلسکوپ دیده شود، به‌آسانی تشخیص‌پذیر است. اخترشناسان با توجه به ترکیب، دما، و سایر مشخصات، جبهه آ را در ردۀ ستاره‌های غول نارنجی قرار می‌دهند. جبهه آ به‌منزلۀ یک غول نارنجی[۷]، سوخت هیدروژن بخش مرکزی‌اش را به مصرف رسانده است و اکنون، هیدروژنِ پوستۀ بیرونی‌اش را می‌سوزاند. این امر باعث شده است که پوشش بیرونی آن بسیار بزرگ‌تر از اندازۀ اولیه شود و برون‌داد کل نور آن را تا حد بسیار افزایش دهد. قطر فعلی جبهه آ حدود ۲۲میلیون کیلومتر و تقریباً پانزده برابر قطر خورشید است. جبهه ب اندکی داغ‌تر و بسیار کوچک‌تر از جبهه آ است. دمای آن حدود ۵هزار درجۀ سانتی‌گراد است که آن را به رنگ زرد درمی‌آورد. قطر آن حدود ۹میلیون کیلومتر و تقریباً شش برابر قطر خورشید است.