مخروط افکنه

مخروط ‌اَفکَنِه(alluvial fan)

(یا: پنجۀ آبرفتی) سازندِ ناهموار رسوبی و مثلثی‌شکلی در قاعدۀ دامنه‌ها. هنگامی پدید می‌آید که رودخانه یا جریان آب حامل رسوب ناگهان بار شن و سیلت خود را تخلیه کند و سرعتش نیز در هنگام ورود به جلگه کاهش یابد. سطح مخروط‌افکنه رو‌به بیرون شیب پیدا می‌کند، مانند کمان پهنی که رأسش دهانۀ درۀ پرشیب باشد. جریان آب کوچکی که اجزای درشت را حمل می‌کند، مخروط‌افکنه‌ای کوتاه‌تر و پرشیب‌تر می‌سازد تا رودخانه‌ای بزرگ که بار رسوبی‌ای از ذرات ریز دارد. با گذشت زمان، مخروط‌افکنه با فرسایش مداوم بالادست و پایین‌دست، رفته‌رفته تخریب و شیب آن کم می‌شود.