سالنما

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Almanac)

سالْنما (almanac)

کتاب یا جدولی شامل تقویم روزها، هفته‌ها، و ماه‌ها، به ضمیمۀ پدیده‌های اخترشناختی، مناسبت‌های مذهبی، و اطلاعات سودمند مشابه.

سالنماهای دریانوردی و اخترشناختی. سال‌نماهای معتبر، نظیر سالنمای دریانوردی[۱] انگلیسی ـ امریکایی را بیشتر دولت‌ها چاپ می‌کنند و سالنماهای کوچک نیز برمبنای آن‌ها تهیه می‌شود. سالنمای اخترشناختی برلین[۲] و شناخت زمان[۳] فرانسوی دربردارندۀ اطلاعات افزودۀ اخترشناسی‌اند. چنین آثاری گاه به‌صورت پیشرفته منتشر می‌شوند و حاوی جدول و موقعیت‌های پیش‌بینی خورشید، ماه، سیاره‌ها، و همۀ ستاره‌های ثابت‌اند و در دریانوردی کاربرد دارند. انواع گوناگون آمار نیز در این سالنماها عرضه می‌شود.

تاریخچه. قدمت تهیۀ سالنما در مشرق زمین به گذشته‌های دور باز می‌گردد. نخستین سالنمای چاپی سال‌های ۱۴۵۰ تا ۱۴۶۱م را اخترشناس و ریاضی‌دانِ اتریشی، گئورک فون پورباخ[۴] (۱۴۲۳ـ۱۴۶۱)، تهیه کرد. ریاضی‌دان و اخترشناس آلمانی، رگیومونتانوس[۵] (۱۴۳۶ـ۱۴۷۶)، سالنمانگاری را در آثار پر اهمیتش دنبال کرد. قدیمی‌ترین و مشهورترین سالنمای بریتانیا را فرانسیس مور[۶] (ح ۱۶۱۷ـ۱۷۱۵) تهیه کرد و نخستین شمارۀ آن در ۱۷۰۰ کامل شد. این سالنما پیش‌بینی‌هایی مرتبط با ۱۷۰۱ را نیز دربر می‌گرفت. همچنین، سالنماهای طالع‌بینانۀ فراوانی نیز در دست است که پیش‌بینی رویدادهای سیاسی و بلایای طبیعی و نظایر آن را در سال‌های بعد دربر دارند. سالنمای اُلد مور[۷] در بریتانیا و سالنمای پور ریچارد[۸] در ایالات متحد امریکا ازجملۀ این گونه آثارند. فروش چنین آثار خیال‌پردازانه‌ای دیگر رواج ندارد.

 


  1. Nautical Almanac
  2. Berlin Astronomisches Jahrbuch
  3. Connaissance des temps
  4. Georg von Purbach
  5. Regiomontanus
  6. Francis Moore
  7. Old Moore’s Almanac
  8. Poor Richard’s Almanac