ملغمه
مَلْغَمه (amalgam)
آلیاژ جیوه با دیگر فلزات. اکثر فلزات، جز آهن و پلاتین، میتوانند مَلغَمه بسازند. مَلغَمه را در دندانپزشکی، برای پرکردن دندانها، بهکار میبرند و اجزای اصلی آلیاژ مادۀ پرکننده، معمولاً مس، نقره، و روی است. این مَلغَمه، در ابتدا که مخلوط میشود، نرم و خمشپذیر است و پس از گیرش بسیار سخت میشود، اما جیوه براثر عمل بزاق رفتهرفته از آن جدا میشود و ممکن است سبب ایجاد نوعی مسمومیت ناشی از فلز سنگین شود.
مَلغَمهسازی. فرآیند ساخت مَلغَمه شیوهای است که گاهی نیز برای استخراج طلا و نقره از کانههایشان بهکار میرود. کانهها تا اندازۀ دانههای ریزِ شن خرد و با جیوه مخلوط میشوند. جیوه ذرات نقره و طلا را حل میکند. به مَلغَمۀ بهدستآمده حرارت میدهند تا جیوه تبخیر شود و پسماندۀ نقره و طلا باقی بماند. جیوه را بازیابی و دوباره از آن استفاده میکنند. از عصر رومیان تاکنون، از مَلغَمهسازی برای استخراج طلا بهره بردهاند. برای پوشش پشت آینهها از مَلغَمۀ قلع استفاده میکنند. مَلغَمههای قلع و روی برای پوشش لاستیکهای ماشینهای الکتریکی، و مَلغَمههای نقره و طلا برای تذهیب و طلاکاری مصرف میشوند.