حقوق حیوانات
حقوق حیوانات (animal rights)
تعمیم معنی کلّی حقوق بشر به حیوانات بر این اساس که حیوانات شاید قادر به اندیشیدن نباشند اما رنج میبرند و انسانها بیتردید از آنها بهرهکشی میکنند. جنبش دفاع از حقوق حیوانات[۱] نام عام گسترۀ وسیعی از سازمانهای ملی و محلی است که نسبت به مراکز سنتیِ بهزیستی رویکردی افراطیتر دارند. افراطیتر از آن اعتقاد به آزادی حیوانات[۲] است که برطبق آن حیوانات نباید به هیچ شکلی مورد استفاده یا بهرهکشی قرار گیرند. اگرچه دربارۀ وضعیت حیوانات از دیرباز نگرانیهایی وجود داشته که از آن جمله تصویب قانون منع رفتار بیرحمانه و نادرست با گلههای گاو[۳] در انگلستان در ۱۸۲۲ بود که نخستین قانون در نوع خود در جهان بود. با این حال جنبش حمایت از حقوق حیوانات در اواخر دهۀ ۱۹۷۰ و درپی انتشار کتاب آزادی حیوانات[۴]، اثر پیتر سینگر[۵]، فیلسوف استرالیایی (۱۹۴۶ـ )، در کشورهای غربی پا گرفت. مدافعان حقوق حیوانات علیه تجارت پوست و گوشت، تشریح جانورانِ زنده و شکار مبارزه میکنند و درعینحال، با سایر شکلهای بهرهکشی از حیوانات، مانند باغوحشها و خرید و فروش حیوانات خانگی نیز بهمخالفت برمیخیزند. آنان به این منظور بهچاپ و پخش اعلامیه میپردازند و تظاهرات بهراه میاندازند. همچنین، گاه به اقداماتی غیرقانونی، مانند حمله به قصابیها و رهانیدن حیوانات از آزمایشگاههای تشریح جانوران زنده، نیز مبادرت میکنند. اعتراضهای مدافعان حقوق حیوانات در ۱۹۹۴ به ممنوعیت حملونقل دام زنده در چندین شرکت عمدۀ بریتانیایی انجامید. در ۱۹۹۵، اتحادیۀ اروپایی[۶] با برقراری محدودیتهایی در حملونقل دام موافقت کرد بهطوری که مقرر شد اغلب حیوانات پس از هر هشت ساعت حملونقل، تغذیه شوند و ۲۴ ساعت استراحت کنند. حملونقل خوک، گاو، و گوسفند تا مسافتهای طولانیتر امکانپذیر است زیرا دامها را میتوان در کامیونهای بزرگ و راحت حمل نمود.