اقیانوس اطلس
اقیانوس اطلس (Atlantic Ocean)
اقیانوسی که از شرق به اروپا و افریقا و از غرب به امریکا محدود است؛ مساحت حوضۀ[۱] آن ۸۲,۴۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع و با احتساب اقیانوس شمالگان[۲] و دریاهای جنوبگان، ۱۰۶,۴۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع است. این اقیانوس را خط استوا[۳] (نیمگان) به اطلس شمالی[۴] و اطلس جنوبی تقسیم می‌کند. احتمالاً نام آن را از نام جزیرۀ افسانه‌ای آتلانتیس[۵] گرفته‌اند. میانگین ژرفای آن متجاوز از ۳ کیلومتر است و ژرف‌ترین نقطۀ آن (با ۸,۶۴۸ متر) در ژرفنای میلواکی[۶] در گودال پوئرتو ریکو[۷] قرار دارد. پشتۀ میان اقیانوس اطلس (پشتۀ میان‌اطلسی)[۸]، که بخشی از آن را جزایر آزور[۹]، آسانسیون[۱۰]، سنت هلنا[۱۱]، و تریستان دا کونیا[۱۲] تشکیل می‌دهند، این اقیانوس را به نیمه‌های شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند.
جریان‌ها. منشاء بادهای بسامانی[۱۳] که تعیین‌کنندۀ مسیر جریان‌های اقیانوسی‌اند در نواحی پرفشاری است که در مرکز اقیانوس اطلس شمالی و جنوبی قرار دارند. این بادها یک جریانِ گرمِ استوایی تولید می‌کنند که به دو بخش تقسیم می‌شود؛ یکی با نام جریان برزیل[۱۴]، که به‌سمت جنوب جریان می‌یابد، و دیگری با نام گُلف استریم[۱۵]، که از طریق دریای کارائیب[۱۶] و خلیج مکزیک[۱۷] به‌سمت شمال جریان می‌یابد و تأثیر گرمازایی فراوانی بر آب و هوای شمال غربی اروپا می‌گذارد. یک جریان آب سرد نیز از اقیانوس شمالگان به‌سمت جنوب جریان می‌یابد و از آن‌جا به بعد با نام جریان لابرادور[۱۸]، از پایین گلف‌استریم، در نزدیکی سواحل بزرگ (گراند بنکس)[۱۹] در نیوفاوندلند[۲۰]، می‌گذرد. بین ۴۰ و ۸۰ درجۀ غربی، و ۲۵ و ۳۰ درجۀ شمالی، ناحیه‌ای آرام موسوم به دریای سارگَسو[۲۱] وجود دارد. جزایر قارّه‌ای متعددی، ازجمله جزایر بریتانیا، هند غربی (وِست‌ایندیز)[۲۲]، نیوفاوندلند و فاکلند[۲۳] در اقیانوس اطلس قرار دارند؛ جزایر اقیانوسی نسبتاً کمی که در این اقیانوس وجود دارند عبارت‌اند از ایسلند، آزور، آسانسیون، تریستان داکونیا، برمودا، قناری (کاناری)[۲۴]، کیپ ورد[۲۵]، مادیرا[۲۶]، فرناندو نورونا[۲۷]، ترینیداد[۲۸] و سنت هلنا. زهکشی‌های موجود در تقریباً تمامیِ اروپای غربی، اغلب مناطق افریقا، و شرق کوه‌های راکی[۲۹]، در امریکای شمالی، و شرق کوه‌های آند[۳۰] در امریکای جنوبی، به اقیانوس اطلس می‌ریزند.دما و شوری آب. دمای فروکشندها در بخش غربی خط‌الرّأس اطلس میانی یک درجۀ سانتی‌گراد، و در بخش شرقی ۲.۵ درجۀ سانتی‌گراد است. دمای سطح آب بین حدود ۳۰ درجۀ سانتی‌گراد در نیمگان و چهار درجۀ سانتی‌گراد در شمال و جنوبِ مناطق دمایی در نوسان است؛ میانگین دما در عمق آب حدود یک الی دو درجۀ سانتی‌گراد است. شوری آب در مناطق وزش بادهای بسامان بیشتر و در کمربند آب‌های ساکن استوایی (نیمگان) کمتر است و همواره شوری آب‌های زیر سطحِ اقیانوس افزایش می‌یابد.
- ↑ basin
- ↑ Arctic Ocean
- ↑ Equator
- ↑ North Atlantic
- ↑ Atlantis
- ↑ Milwaukee Depth
- ↑ Puerto Rico Trench
- ↑ Mid-Atlantic Ridge
- ↑ Azores
- ↑ Ascension
- ↑ St Helena
- ↑ Tristan da Cunha
- ↑ trade winds
- ↑ Brazil Current
- ↑ Gulf Stream
- ↑ Caribbean Sea
- ↑ Gulf of Mexico
- ↑ Labrador Current
- ↑ Grand Banks
- ↑ New Foundland
- ↑ Sargasso Sea
- ↑ West Indies
- ↑ Falklands
- ↑ The Canaries
- ↑ The Cape Verdes
- ↑ Madeira
- ↑ Fernando Noronha
- ↑ Trinidad
- ↑ Rocky Mountains
- ↑ Andes